Sektor spożywczy w Chile

Chile jest czołowym graczem na światowym rynku spożywczym, jednym z piętnastu największych eksporterów żywności na świecie. Kraj ten słynie z ogromnych zasobów surowców naturalnych, szczególnie w żywności eksportowanej na światową skalę, gdzie można zauważyć różnorodność pochodzącą z czterech stref klimatycznych.

Po górnictwie sektor spożywczy jest w Chile drugą co do ważności branżą pod względem wkładu w krajowy PKB i eksport – stanowi około 18 proc. PKB, 25 proc. całkowitego eksportu, 20 proc. wewnętrznej sprzedaży, 23 proc. zatrudnienia. Znaczenie tego sektora znajduje odzwierciedlenie w ofercie 65 kategorii produktów eksportowanych do 150 krajów.

Podstawowe informacje

Chile ma korzystne warunki klimatyczne i geograficzne, które umożliwiają produkcję żywności przez cały rok. Należą do nich owoce, warzywa, ryby, mięso, wino i wiele innych. Pomimo bogatej produkcji krajowej Chile nadal importuje różnorodne produkty spożywcze, które są trudno dostępne lub nieprodukowane na dużą skalę w kraju. Chile stosuje surowe przepisy i normy dotyczące jakości i bezpieczeństwa żywności dla importowanych produktów.

Ten stosunkowo niewielki rynek o populacji 19 mln osób wciąż stwarza możliwości dla polskich eksporterów żywności. Dostęp Polski do chilijskiego rynku reguluje Umowa Stowarzyszeniowa z 2002 r. między UE a Chile. Na mocy tej umowy stawki większości towarów (96 proc.) będących we wzajemnym obrocie zostały zredukowane do zera, a wartość jednolitej stawki celnej wynosi zaledwie 6 proc. Według danych za 2022 r., pod względem wielkości obrotów Chile jest dla UE 41. partnerem handlowym (44. w imporcie i 33. w eksporcie).

Rynek chilijski jest w dużym stopniu otwarty i nastawiony na wymianę handlową, procedury eksportowe są jednak zbiurokratyzowane, co stwarza niewielkie opóźnienia w wymianie handlowej. Wiele polskich firm korzysta z pośrednictwa lokalnego podmiotu lub sprzedaje swoje produkty pod lokalną marką. Jest to obecnie najłatwiejsza droga do ekspansji na chilijski rynek.

Sektor spożywczy w Chile – kanały dystrybucji

Sektor dystrybucji w Chile jest wysoce skoncentrowany, niewielka liczba graczy ma udział w większości sprzedaży. Na terenie całego kraju działa kilka głównych sieci supermarketów, ukierunkowanych na różne profile konsumentów i różne formaty sklepów.

Całkowita sprzedaż detaliczna żywności w 2021 r. wyniosła 25,6 mld USD. Sprzedaż żywności w supermarketach wyniosła 14,4 mld USD (56,3 proc. całkowitej sprzedaży).

Główne grupy supermarketów w Chile to:

• Walmart Chile, działający pod markami Lider y Lider Express, liczy sobie około 254 sklepów. Jest to największa pod względem przychodów sieć supermarketów w Chile z udziałem w rynku na poziomie około 13,1 proc. całkowitej wartości detalicznej w 2021 r.;
• Cencosud jest drugim co do wielkości graczem w Chile, prowadzącym około 250 hipermarketów i supermarketów pod markami Jumbo i Santa Isabel. Działa również w Brazylii, Peru, Kolumbii i Argentynie. Cencosud w 2021 r. miał 12,8 proc. udziału w całkowitej wartości sprzedaży detalicznej. Jumbo wyróżnia się największą różnorodnością importowanych produktów z dużym udziałem marek własnych.

Cencosud skupia się na konsumentach o wysokich dochodach, natomiast Walmart na rozwoju sklepów dyskontowych. Ten ostatni odnotował silny wzrost, ponieważ tradycyjne sklepy spożywcze (np. małe sklepy osiedlowe) miały trudności z konkurowaniem z nowoczesnymi detalistami pod względem ceny i oferty produktowej.

Trzecią co do wielkości siecią supermarketów jest SMU posiadająca 379 sklepów pod marką Unimarc. W 2021 r. udział w rynku SMU wynosił 5,7 proc. sprzedaży detalicznej. Tuż za SMU na liście znajduje się Falabella, która jest właścicielem marki Tottus, prowadzącej 70 hipermarketów i supermarketów. Tottus miał 2,2 proc. wartości detalicznej w 2021 roku.

W Chile nowoczesny kanał dystrybucji żywności stanowi około 75 proc. rynku, podczas gdy tradycyjny kanał dystrybucji odpowiada za pozostałe 25 proc. To rozróżnienie między kanałami jest istotne ze względu na różnice w preferencjach zakupowych i zachowaniach konsumentów.

Kanał nowoczesny obejmuje duże sieci supermarketów, hipermarketów i innych dużych sklepów detalicznych. Charakteryzuje się szerokim asortymentem, w tym międzynarodowych marek, produktów premium, a także zdrowych i ekologicznych opcji. Konsumentów przyciąga tu przede wszystkim wygoda zakupów, możliwość jednorazowego zaopatrzenia się w większość potrzebnych produktów oraz często bardziej konkurencyjne ceny.

Kanał tradycyjny składa się z mniejszych sklepów detalicznych, takich jak lokalne sklepy spożywcze, rynki i sprzedawcy uliczni. Jest on bardziej związany z lokalną społecznością, oferuje produkty regionalne i często specjalizuje się w określonych typach żywności, takich jak świeże produkty, tradycyjne potrawy czy produkty specjalistyczne. Mocną stroną kanału tradycyjnego jest niewielka odległość, osobiste relacje z klientami i unikatowy asortyment.

Różnice w udziale w rynku obu kanałów odzwierciedlają zmieniające się trendy konsumenckie i urbanizację, ale również pokazują, że tradycyjne metody zakupów nadal mają swoje miejsce w chilijskim społeczeństwie. Kanały te odpowiadają na różne potrzeby i preferencje konsumentów, od wygody i różnorodności po lokalność i specjalizację.

Rosnącą rolę odgrywa kanał convenience, a przykładowe sklepy to Pronto (Copec), Upa! y Upita! (Shell), Spid Cencosud, OK Market, GetIt. To typowe małe sklepy detaliczne, w których jest wszystkiego po trochu. Ten model biznesowy zyskał popularność przez pandemię. Supermarkety były przeludnione, więc ludzie zaczęli kupować ze względu na bliskość i długie godziny otwarcia. Stanowią nowy trend, który staje się coraz bardziej powszechny w różnych sektorach dużych miast Chile.

Kanał e-commerce w Chile jest wciąż mały, ale rozwija się dynamicznie. Coraz bardziej popularne stają się zakupy na platformach, ale także poprzez aplikacje UberEats, Cornershop, Rappi, etc.

Sieć supermarketów w Chile stanowi najważniejszy kanał zaopatrzenia w żywność. Placówki handlowe – w liczbie 1359 – rozlokowane na całym terytorium kraju stały się częścią codziennego życia większości Chilijczyków. Według badania przeprowadzonego przez Deloitte w 2021 r., dwie trzecie respondentów w wieku od 18 do 24 lat stwierdziło, że przy zakupie gotowych produktów spożywczych duże sieci supermarketów są ich głównym wyborem.

85 proc. Chilijczyków preferuje zakupy w supermarketach i hipermarketach, a 88 proc. deklaruje, że odwiedza w tygodniu dwa lub więcej supermarketów, wydając średnio ponad 182 tys. peso miesięcznie (ok. 828 PLN) na zakupy w sklepach stacjonarnych lub internetowych.

Najważniejsze trendy w sektorze spożywczym w Chile

W Chile badania przeprowadzone przez Euromonitor International i MarketLine są zgodne z globalnymi trendami, pokazując, że chilijscy konsumenci coraz częściej szukają zdrowych, wysokiej jakości i zróżnicowanych opcji żywnościowych. To zwiększone zainteresowanie zdrową żywnością jest napędzane przez kilka czynników, w tym rosnącą liczbę Chilijczyków prowadzących aktywny tryb życia oraz rosnący odsetek pracujących kobiet.

Przykłady tego trendu obejmują silny wzrost sprzedaży w ostatnich latach w takich segmentach jak ekologiczne jedzenie dla niemowląt, zdrowe mrożone mięso, owoce morza, produkty owocowe i warzywne oraz gotowe posiłki pozycjonowane jako jedzenie domowe. Ponadto ta ewolucja sprzyja wzrostowi na rynku żywności i artykułów spożywczych w szerszym zakresie, ponieważ sprzedawcy detaliczni mogą sprzedawać produkty o wyższej wartości i generować większe przychody.

Dodatkowe segmenty rynku z atrakcyjnym potencjałem wzrostu obejmują produkty organiczne, produkty bez dodatków, mało kaloryczne, zdrowe napoje, w tym woda butelkowana oraz żywność energetyczna (szczególnie batony). Wiele z tych segmentów wykazuje większy potencjał wzrostu w porównaniu z rynkiem jako całością, tworząc atrakcyjne możliwości dla nowych graczy, którzy chcą wejść w niszowe obszary oferujące wbudowaną ochronę przed presją cenową i marketingiem głównego nurtu. Dodatkowo, w związku z tym, że są one chronione przed bezpośrednią konkurencją obecnych graczy, pojawienie się tych prężnych nisz zdrowotnych w branży spożywczej oferuje atrakcyjne perspektywy inwestycyjne.

Profil konsumenta chilijskiego

Chilijski konsument podczas robienia zakupów spożywczych kieruje się kilkoma kluczowymi czynnikami:

• Zdrowie i odżywianie – wzrasta świadomość zdrowego odżywiania wśród Chilijczyków, co prowadzi do zwiększonego popytu na zdrowe, funkcjonalne produkty spożywcze, w tym te bogate w białko roślinne, niskokaloryczne oraz pozbawione dodatków.
• Jakość i premium – wiele osób w Chile poszukuje produktów spożywczych wysokiej jakości, w tym ekologicznych, lokalnie produkowanych oraz tych pochodzących z bardziej zrównoważonych źródeł.
• Convenience (wygoda) – z powodu coraz bardziej szybkiego trybu życia, szczególnie wśród kobiet pracujących, rośnie zapotrzebowanie na przetworzone produkty spożywcze, które są gotowe do spożycia lub łatwe w przygotowaniu.
• Innowacje i trendy – Chilijczycy są otwarci na nowe produkty i trendy, takie jak alternatywne źródła białka (np. białka owadów), superfoods i nowoczesne formy żywności.
• Cena i dostępność – choć aspekt zdrowia i jakości jest ważny, ceny i dostępność produktów nadal odgrywają kluczową rolę w decyzjach zakupowych. Konsumentom zależy na uzyskaniu najlepszej wartości za swoje pieniądze.

Nie tylko pandemia miała wpływ na zmiany zachowania chilijskich konsumentów, ale także inflacja. Chilijczycy coraz częściej sięgają po marki własne supermarketów. Ze względu na cenę produkty są w mniejszych formatach, klienci wybierają też alternatywne formy zakupu „luzem na wagę”.

Bariery wejścia

Przy rozważaniu celów firm zainteresowanych wejściem na chilijski rynek spożywczy należy zwrócić uwagę na szereg istotnych barier, które mogą utrudnić osiągnięcie sukcesu komercyjnego. Te przeszkody obejmują m.in. następujące aspekty:

• Regulacje i zgodność z normami – chilijski rynek spożywczy jest regulowany przez szereg przepisów, w tym normy bezpieczeństwa żywności, etykietowanie i normy sanitarne.
• Konkurencja – rynek jest konkurencyjny, z udziałem zarówno dużych międzynarodowych firm, jak i lokalnych przedsiębiorstw. Nowe firmy muszą wykazać się innowacyjnością i zdolnością wyróżnienia się na tle istniejących marek.
• Dostęp do kanałów dystrybucji – uzyskanie dostępu do istniejących sieci dystrybucyjnych, takich jak supermarkety, może być trudne, zwłaszcza dla mniejszych lub nowych firm.
• Bariery kulturowe i językowe – zrozumienie lokalnych preferencji i gustów konsumentów jest kluczowe. Ponadto bariery językowe mogą utrudniać komunikację i negocjacje biznesowe

Etykietowanie produktów

Etykiety produktów spożywczych w Chile muszą być zgodne z lokalnymi przepisami, które określają wymagania dotyczące języka, treści i prezentacji informacji. Informacje te muszą być czytelne i łatwo dostępne dla konsumentów. Ustawa o żywności z 2019 r. nałożyła nowe zasady dotyczące sposobu, w jaki producenci żywności, importerzy i dystrybutorzy mogą pakować i reklamować produkty spożywcze. Wymagane jest, aby etykiety zawierały informacje o wartościach odżywczych, takich jak zawartość kalorii, tłuszczów, węglowodanów, białek, soli i innych istotnych składników, gdy przekroczy określony próg stężenia na 100 gramów. W przypadku każdego przekroczonego progu z przodu opakowania produktu należy umieścić etykietę ostrzegawczą. Jest to część szerszej kampanii mającej na celu walkę z otyłością i promowanie zdrowszych wyborów żywieniowych. Chile było pionierem w opracowywaniu tych znaków ostrzegawczych i pierwszym krajem, który wprowadził je na poziomie krajowym i na zasadzie obowiązkowej.

Etykietowanie w Chile ma na celu nie tylko informowanie konsumentów, ale również promowanie zdrowych wyborów i transparentności w przemyśle spożywczym.

Wydarzenia branżowe w Chile

Uczestnictwo w targach branżowych może być kluczowym elementem strategii ekspansji firmy na rynek chilijski. Targi branżowe oferują niezrównaną okazję do spotkania potencjalnych partnerów biznesowych, dostawców, dystrybutorów i klientów w jednym miejscu. Udział w targach pozwala także zrozumieć aktualne trendy, innowacje i zmiany na rynku, co jest niezbędne do skutecznego planowania ekspansji. W Chile Targi Espacio Food Service to wydarzenie o randze międzynarodowej, stanowiące największe targi branży spożywczej. Odbywają się corocznie w październiku 2024 roku w Santiago de Chile. Wydarzenie to przyciąga blisko 1000 wystawców z całego świata oraz około 31 tys. odwiedzających, oferując im możliwość zapoznania się z innowacjami i trendami w branży spożywczej na imponującej powierzchni 25 tys. m².

Źródła:

• InvestChile
• Memoria Anual 2022
• Desarrollo de canales de venta físicos: ¿Modernos o tradicionales?
• Preferencias y Tendencias del Consumo de Alimentos en Chile
• Ley de etiquetado: evaluando sus efectos en consumidores y empresas de alimentos
• Etiquetado de alimentos en Chile: ¿Qué avances se han logrado en los últimos años?

Autor: Ewelina Poleszak, Business Development Manager, Zagraniczne Biuro Handlowe PAIH Santiago de Chile