Górnictwo w Chile

Górnictwo w Chile jest historycznie największym sektorem gospodarki i w ostatnich dziesięcioleciach głównym motorem jej wzrostu. W 2021 r. górnictwo wygenerowało 9 proc. PKB kraju, ale jeśli weźmiemy pod uwagę łańcuchy pośrednie, takie jak transport, energochłonność, odsalanie wody oraz produkcję, wartość ta przekracza 20 proc. Branża ta ma również największy udział w eksporcie towarów – 62 proc.

Według danych chilijskiego Ministerstwa Górnictwa liczba przedsiębiorstw z branży górniczej obejmuje 6 334 firm. 83 proc. firm reprezentuje kapitał krajowy a 17 proc. kapitał zagraniczny lub mieszany. Siedziby ponad połowy firm wydobywczych zlokalizowane są w regionie metropolitalnym Santiago.

Ze względu na wielkość i znaczenie sektora wydobywczego Chile może poszczycić się dobrze wyedukowaną kadrą. Według badania Rady Kompetencji Górniczych w 2020 r. na kierunkach związanych z górnictwem na uniwersytetach i szkołach technicznych uczyło się 78 tys. studentów. Najnowsze prognozy wskazują, że w latach 2021-2030 sektor wydobywczy będzie potrzebował niemal 25 tys. nowych pracowników.

Górnictwo w Chile – projekty wydobywcze

Chilijski plan rozwoju projektów wydobywczych na lata 2019-2028 zakłada istnienie kilkudziesięciu inwestycji, z których 53 proc. to nowe, realizowane od podstaw projekty, natomiast 47 proc. znajduje się już na pewnym etapie rozwoju. Sektor wydobywczy ma kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego i społecznego Chile. Górnictwo w znacznym stopniu przyczynia się do wzrostu PKB, tworzenia miejsc pracy i możliwości biznesowych, a ostatecznie ogólnego rozwoju kraju.

Strategia rozwoju na lata 2019-2028 została opracowana przez Comisión Chilena del Cobre (COCHILCO), która jest organizacją doradczą, specjalizującą się we wdrażaniu i ocenie polityk, strategii oraz działań, które przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju krajowego sektora wydobywczego i wzmacniania jego udziału w pozostałych gałęziach gospodarki.

Portfel projektów wydobywczych sporządzony przez Cochilco – uwzględniający inicjatywy planowane do uruchomienia w latach 2021-2030 – wynosi 69 mld USD, z silną koncentracją na projektach miedziowych, stanowiących 87 proc. inwestycji.

Ważną rolę w tym portfelu odgrywa państwowa spółka Codelco, z prawie jedną czwartą planowanych inwestycji. Geograficznie główne inwestycje planowane są w regionach Tarapacá, Antofagasta i Atacama.

Zasoby i wydobycie

Chile to światowy lider w produkcji miedzi – rocznie wydobywa 5,73 mln ton tego metalu. Przoduje również w produkcji molibdenu (59,4 tys. t) i odgrywa niebagatelną rolę w produkcji srebra (1576 t). Chile jest również ważnym producentem litu, jodu i potasu. Lit – lekki metal wykorzystywany w produkcji akumulatorów do pojazdów elektrycznych – jest minerałem, który przyciąga (po miedzi) najwięcej uwagi. Chile jest drugim co do wielkości producentem litu na świecie, a na jego terytorium znajduje się około 45 proc. światowych zasobów, co niewątpliwie stwarza nowe możliwości biznesowe na najbliższe lata.

Logistyka i transport

Aby sprostać rosnącym potrzebom przemysłu, Chile rozbudowało i udrożniło przepustowość znajdujących się na terenie kraju portów. Dzięki temu w 2021 roku znalazło się na pierwszym miejscu (wśród krajów Ameryki Łacińskiej) w Indeksie Wydajności Logistycznej (LPI) Banku Światowego. W makrostrefie północnej, pomiędzy regionami Arica i Parinacota oraz Atacama, gdzie zlokalizowana jest większość operacji wydobywczych, działają 34 terminale portowe, w tym 14 nastawionych na eksport produktów mineralnych. Na szczególną uwagę zasługują inwestycje związane z zastosowaniem systemów kontenerowych do przesyłu koncentratów miedzi.

W regionie znajduje się również sześć przejść granicznych (jedno z Peru, trzy z Boliwią i dwa z Argentyną), które połączone są siecią 20,7 tys. km dróg międzymiastowych. Sieć strategiczna – służąca do transportu dużych ładunków – liczy około 5 tys. km.

Prawo górnicze w Chile

Według chilijskiego ustawodawstwa państwo jest ostatecznym właścicielem zasobów mineralnych kraju i tylko ono może udzielać koncesji do eksploracji i eksploatacji, z wyłączeniem węglowodorów i litu.

Koncesja jest przyznawana w drodze uchwały sądowej, a nie aktu administracyjnego.

Kodeks Górniczy stanowi m.in o tym, że:

• koncesje górnicze są prawami rzeczowymi na nieruchomości,
• podlegają tym samym prawom cywilnym, co inne nieruchomości, więc są zbywalne;
• koncesje mogą być udzielane na wszystkie minerały metaliczne i niemetaliczne, w tym występujące w podłożu wód morskich;
• koncesje mogą być również przyznawane na substancje mineralne zawarte w odpadach, hałdach lub stawach osadowych porzuconych przez ich właściciela;
• każda zainteresowana strona może wnioskować o koncesję na wydobycie;
• koncesje na wydobycie będą wydawane uchwałami sądów powszechnych wymiaru sprawiedliwości, bez decydującej interwencji innego organu lub osoby;
• odkrywcą złoża będzie osoba, która jako pierwsza zainicjuje proces ustanawiania koncesji wydobywczej;
• posiadaczowi koncesji na wydobycie przysługują chronione przez Konstytucję prawa majątkowe.

Górnictwo w Chile – zapotrzebowanie rynku

1. Pojazdy ciężarowe (high tonnage haulage trucks) – w Chile głównie Caterpillar i Komatsu. Szacuje się, że w latach 2017-2026 potrzebnych będzie ok. 530 nowych większych i ok. 130 mniejszych pojazdów.
2. Sprzęt wiertniczy – na podstawie danych z 2018 roku głównym dostawcą w Chile jest Epiroc (ex Atlas Copco), posiadający 60 proc. udziału w rynku, następnie Sandvick z 17 proc. i Caterpillar z 16 proc. Boart Longyear i P&H mają odpowiednio 5 proc. i 2 proc. rynku.
3. Sprzęt LHD (low profile loading equipment) – ok. 280 szt. np. w kopalni Teniente. Istnieje wyraźna tendencja do półautomatyzacji i teleoperacji tego typu urządzeń.
4. Szufle/łyżki – w latach 2005 18 import wyniósł 1 618 mld USD, głównie Caterpillar, P&H i Komatsu.
5. Opony OTR  (off the road tires) – import opon (49, 51, 57 i 63 cale) wyniósł 3 215 mld USD w latach 2005-2018. Są to głównie wyroby Michelin i Bridgestone. Ze względu na ustawę o recyklingu, która niedawno weszła w życie, zużyte opony podlegają ocenie, a następnie recyklingowi, chyba że zaproponowane zostanie inne zastosowanie. Branża szuka sposobów na spełnienie tego wymogu, co otwiera ciekawe możliwości dla innowacyjnych przedsięwzięć.
6. Pojazdy elektryczne i stacje ładowania.
7. Automatyka i zdalne sterowanie pojazdów.
8. Zwiększenie przesyłowości danych (IoT).
9. Drony i systemy obserwacji.
10. Usługi oszczędzania wody (przewidywany średnioroczny wzrost zużycia wody w górnictwie w latach 2019-2030 wyniesie 2,7 proc. i dojdzie do poziomu 23,5 metra sześciennego na sekundę. Ten wzrost konsumpcji będzie zasilany prawie w całości wodą morską). Na początku 2020 roku działały 23 stacje odsalania, z czego 14 zaopatrujących górnictwo (5,6 m3/s). Dwanaście dodatkowych jest w budowie.
11. Usługi oszczędzania energii (górnictwo odpowiada za około 30 proc. całkowitego zużycia energii w Chile. Przewiduje się, że do 2030 r. konsumpcja będzie rosła w tempie 3,1 proc. rocznie (potrzeba dodatkowych 1,39 GW). W ostatnich latach nastąpił znaczny wzrost mocy wytwórczych z energii wiatrowej i słonecznej. Obecnie m.in. trwają prace nad prototypem ciężarówki wydobywczej o wysokim tonażu, o silniku hybrydowym diesel-wodór).

Przetargi

Chile nie nakłada barier na postępowania przetargowe, lecz standardową praktyką podczas organizowanych przetargów międzynarodowych jest wymóg utworzenia joint venture z firmą chilijską lub dokonania zakupu produktu przez firmę chilijską, która następnie weźmie udział w przetargu.

Platformy przetargowe w Chile to:

Mercado Público

CODELCO

RedNegocios

Targi górnicze

WORLD COPPER CONFERENCE 2023 (17-19 kwietnia 2023 r.)

EXPOMIN 2023 (24-27 kwietnia 2023 r.)

FEXMIN 2023 (9-11 sierpnia 2023 r.)

EXPONOR 2024 (3-6 czerwca 2024 r.)

Źródła: webinar PAIH „Branża górnicza w Chile – przygotowanie do targów Expomin 2023”, przewodnik ZBH Chile „Branża górnicza i wydobywcza w Chile”, raport InvestChile „Mining. Projection & Opportunities”.