Dlaczego ochrona wzorów przemysłowych jest ważna? Nowa dyrektywa UE

Dla wielu małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) wygląd produktów to kluczowy element budowania przewagi konkurencyjnej. Charakterystyczny design butelki, opakowania produktu czy nawet sposób prezentacji interfejsu użytkownika może decydować o sukcesie rynkowym. Właśnie dlatego ochrona wzorów przemysłowych jest tak ważna – a nowe przepisy Unii Europejskiej (dyrektywa 2024/2823) mają sprawić, że stanie się ona prostsza i bardziej dostępna dla firm z sektora MŚP.

Poprzednia dyrektywa w tej dziedzinie (98/71/WE) pochodziła z 1998 roku. Od tego czasu rynek zmienił się nie do poznania. Rozwój technologii, takich jak druk 3D, oraz globalizacja ułatwiły kopiowanie produktów, co szczególnie dotyka mniejsze firmy. Jednocześnie wzory cyfrowe, takie jak animacje czy interfejsy użytkownika, nie były odpowiednio chronione przez prawo.

Skala problemu jest ogromna. W 2023 roku służby UE przechwyciły 152 miliony podrobionych produktów o łącznej wartości 3,4 miliarda euro. W porównaniu z 2022 rokiem liczba przechwyconych podróbek wzrosła o 77 proc., a ich wartość zwiększyła się o 68 proc.

MŚP, które często nie mają zasobów na długie batalie prawne, są szczególnie narażone na szkody wynikające z kopiowania ich wzorów. Nowe przepisy mają to zmienić.

Najważniejsze zmiany z perspektywy MŚP

Prostsza ochrona wzorów

Rejestracja wzorów przemysłowych będzie teraz łatwiejsza. Możesz jednym zgłoszeniem objąć kilka wzorów, co pozwala obniżyć koszty. Na przykład producent mebli może chronić wygląd całego zestawu – od stołu po krzesła – w ramach jednego wniosku, zamiast rejestrować każdy element osobno.

Ochrona wzorów cyfrowych

Nowa dyrektywa uwzględnia również wzory cyfrowe, takie jak animacje czy interfejsy użytkownika. Dla firm technologicznych, które coraz częściej stawiają na rozwiązania cyfrowe, to ogromne ułatwienie. Możesz teraz chronić wygląd interfejsu lub animacji przed kopiowaniem przez konkurencję.

Klauzula naprawy

Dzięki tej regulacji firmy produkujące części zamienne zyskują możliwość oferowania zamienników zgodnych z oryginalnymi wzorami, bez naruszania praw ochronnych. To szansa dla MŚP zajmujących się produkcją części do samochodów czy sprzętu AGD na zwiększenie sprzedaży i konkurowanie z większymi graczami.

Odroczenie publikacji wzoru

Nowe przepisy pozwalają odroczyć publikację zgłoszonego wzoru. Dla mniejszych firm oznacza to możliwość wprowadzenia produktu na rynek w odpowiednim momencie, bez ryzyka wcześniejszego ujawnienia jego wyglądu konkurencji.

Co te zmiany oznaczają dla MŚP?

Oszczędność czasu i kosztów

Dzięki uproszczonym procedurom rejestracyjnym firmy z sektora MŚP mogą szybciej i taniej zabezpieczyć swoje wzory. To szczególnie ważne dla przedsiębiorstw, które wcześniej rezygnowały z ochrony wzorów z powodu kosztów.

Większa pewność prawna

Harmonizacja przepisów w całej Unii eliminuje różnice prawne między krajami członkowskimi. Teraz możesz mieć pewność, że twoje wzory będą chronione w jednakowy sposób w całej UE, co ułatwia ekspansję na nowe rynki.

Zwiększona ochrona przed kopiowaniem

Nowe przepisy pozwalają lepiej chronić innowacje, szczególnie w branżach, które są najbardziej narażone na podróbki, takich jak moda, technologie cyfrowe czy meblarstwo.

Dlaczego warto skorzystać z nowych przepisów?

MŚP często są najbardziej innowacyjne, ale jednocześnie najbardziej narażone na nieuczciwą konkurencję. Podrabianie wzorów to realny problem, który może znacząco wpłynąć na przychody i rozwój firmy. Nowa dyrektywa daje przedsiębiorcom z sektora MŚP narzędzia, które pozwolą skuteczniej chronić ich projekty.

Jeśli produkujesz oryginalne produkty – niezależnie od branży – ochrona wzorów przemysłowych może być kluczowym elementem twojej strategii. Warto zainwestować w odpowiednie zabezpieczenie swoich projektów, szczególnie teraz, gdy procedury będą prostsze i tańsze.

Źródła:

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/2823 z dnia 23 października 2024 r.;
• European Union Intellectual Property Office, Nowa reforma wzornictwa UE;
• European Union Intellectual Property Office, EU enforcement of intellectual property rights: results at the EU border and in the EU internal market 2023.