Polskie sery

Polski przemysł spożywczy – myślimy – „jabłka”, niektórzy powiedzą –„borówka”, ale kiedy myślimy „ser”, często mówimy – Francja, Włochy, może Szwajcaria? A fakty są takie, że Polska już dawno dołączyła do ich największych producentów.

Polska jest na czwartym miejscu w Europie, po Niemczech, Francji i Włoszech. W ostatnich latach wyprzedziliśmy Szwajcarię i Niderlandy. Liderem są Stany Zjednoczone a nasz kraj zajmuje piąte miejsce w globalnej produkcji serów na świecie.

Krótka historia polskiego sera

Zaczęła się w Korycinie, nad rzeką Kumiałką, w  połowie XVII wieku, gdzie przez setki lat, w ten sam sposób wytwarzano ser podpuszczkowy, dojrzewający, z mleka krowiego.

Jeszcze starszą recepturą z 1527 roku może pochwalić się tradycyjna polska bryndza. Od setek lat wytwarzana ze świeżego mleka owczego (stąd jego wyraźnie słony smak,) pochodzącego od owiec wypasanych na podhalańskich pastwiskach między majem a październikiem.

Początki przemysłowej produkcji polskich serów to połowa XIX wieku, kiedy to powstała pierwsza przemysłowa serownia w miejscowości Wieprz koło Żywca. Ale produkcja na szeroką skalę rozpoczęła się dopiero w okresie powojennym.

Wielkości produkcji polskich serów

W latach 2000-2022 uległa podwojeniu ale największa dynamika rozpoczęła się po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Wzrost produkcji od 2004 roku do 2022 wyniósł 71% i wyniósł 992 tys. ton. ( Niemcy produkują 2,3 mln ton, Francja 1,9 mln ton, Włochy 1,4 mln ton).

Najwięcej obecnie w Polsce produkuje się serów  podpuszczkowych dojrzewających, czyli serów żółtych. Wartość ich produkcji sprzedanej w 2022 roku wyniosła 9,1 mld PLN i było to 17,6% całkowitej produkcji sprzedanej przez przemysł mleczarski. Od 2000 roku produkcja tych właśnie serów odnotowała największą dynamikę wzrostu z poziomu 148 tys. ton do 384 tys. ton w 2022 roku.

Drugie miejsce dynamiki wzrostu produkcji w analogicznym czasie zajęły sery świeże i twarogowe, rosnąc z poziomu 262 tys. ton do 519 tys. ton., czyli prawie dwukrotnie.

Eksport polskich serów

Wartość eksportu polskich serów w 2022 wyniosła 1,1 mln EUR. W zdecydowanej większości (64%) były to sery podpuszczkowe dojrzewające, których sprzedaż poza granice kraju wyniosła  735 tys. EUR. Na drugim miejscu były sery świeże, serwatkowe i twarogowe (36%), a wartość ich sprzedaży poza granice Polski w 2022 roku to 415 tys. EUR.

Największą dynamikę wzrostu wartości eksportowej odnotowały w latach 2004 – 2022  jednak te drugie ( 8,5 raza), których wartości odżywcze i smakowe znajdują wciąż coraz to nowych wielbicieli, kojarząc się zdecydowanie ze zdrowiem i naturą.

Główne kierunki eksportowe polskich serów

Sery podpuszczkowe dojrzewające (tzw. żółte) importują głównie kraje UE, a wśród nich największymi odbiorcami są głównie Czechy, Niemcy, Włochy, Słowacja, Rumunia, Węgry. Pozostałe najczęstsze kierunki eksportowe to Wielka Brytania, Ukraina, Arabia Saudyjska, Izrael, Panama.

Sery świeże, serwatkowe i twarogowe chętnie goszczą na stołach w Niemczech, Włoszech, Rumunii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Ukrainy.

Ranking najlepszych serów świata wg Taste Atlas

W rankingu najlepszych serów na naszym globie – serwisu Taste Atlas, zamieszczającym przepisy i informacje z całego świata, w pierwszej 50  znalazły się trzy sery z Polski. Ranking jest tym bardziej wartościowy, że tworzony dzięki głosom konsumentów, co im, nam, smakuje najbardziej.

Na miejscu 11, znalazła się nasza wspaniała bryndza, czyli ser owczy o słonym smaku, której nie wyprzedził ani jeden ser francuski. Miejsce 25 zdobył ser gołka, przypominający polskiego oscypka, wędzony ser z mleka krowiego. Na 48 mały serek redykołka, nazywany młodszą siostra oscypka. Polskie sery wygrały konkurencje z takimi sławami jak szwajcarski gruyère czy włoska mozzarella.

(Ranking wygrał włoski parmezan).

Źródło: KOWR