Relacje polsko – portugalskie

Datą inaugurującą rozpoczęcie oficjalnych kontaktów dyplomatycznych pomiędzy Polską a Portugalią jest 13 maja 1922 roku. Polska miała swoje konsulaty nie tylko w Lizbonie, ale również w Porto, na Maderze, na Azorach i w posiadłościach kolonialnych – Angoli i Mozambiku.

Czas reżimu António Salazara w Portugalii i komunistycznych władz w PRL był czasem wzajemnych krytyk. Dopiero po rewolucji goździków, 11 lipca 1974 roku stosunki dyplomatyczne na szczeblu ambasad, mogły ponownie wrócić do budowania wzajemnych relacji.

Portugalia jest obecnie bardzo dobrym i perspektywicznym rynkiem dla polskich przedsiębiorców i producentów.

Relacje handlowo-inwestycyjne pomiędzy krajami regulują akty prawne Unii Europejskiej ale jest wiele dodatkowych – dwustronnych, podpisanych np. w ramach współpracy turystycznej , naukowo technicznej, wspólnych projektów badawczych czy programy współpracy w zakresie języka, edukacji, szkolnictwa wyższego, sportu.

Polsko-Portugalska wymiana handlowa

Portugalia jest chłonnym rynkiem, o wysokim poziomie konsumpcji, uzależnionym od importu produktów z zagranicy na dużą skalę z powodu ograniczonej produkcji przemysłowej w gospodarce narodowej.

Wymiana handlowa między Polską a Portugalią zwiększa się z każdym rokiem, począwszy od 2012. Jest to zarówno eksport jak i import, dla obu stron będące powodami do notowania kolejnych, zadowalających statystyk.

Eksport

Polski eksport do Portugalii rośnie nieprzerwanie , w 2012 roku wyniósł 460 mln EUR.

W roku 2022 była to już kwota 1,947mld EUR, wyższa o prawie 700 mln EUR w porównaniu z rokiem 2020.

Najczęściej eksportowane do Portugalii towary, liczone ze średniej eksportu z ostatnich 5 lat, należą: różne produkty chemiczne; maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich części; rejestratory dźwięku i obrazu wraz z częściami i akcesoriami; kotły, maszyny i urządzenia mechaniczne; pojazdy nieszynowe wraz z częściami i akcesoriami; statki , łodzie i konstrukcje pływające; meble, pościel, materace i inne artykuły wyposażenia wnętrz; reklamy świetlne, podświetlane tablice i znaki informacyjne; tworzywa sztuczne; mięso i podroby; tytoń; zboża.

Największą dynamikę wzrostu eksportu notują takie towary jak: statki i łodzie oraz konstrukcje pływające; zboża; różne produkty chemiczne i produkty farmaceutyczne.

Import

Towarów z Portugalii w roku 2020 wyniósł 808 mln EUR i wzrósł w roku 2022 do poziomu 1,147 mld EUR.

Najczęściej importowane do Polski towary , liczone ze średniej importu z ostatnich 5 lat, to: pojazdy nieszynowe wraz z częściami; masa korkowa z drewna; papier i tektura z odzysku; kotły i maszyny i urządzenia mechaniczne; rejestratory dźwięku i obrazu z częściami i akcesoriami; tworzywa sztuczne i artykuły z nich; odzież i dodatki; obuwie; napoje alkoholowe i bezalkoholowe; ocet.

Saldo handlowe jest korzystne dla Polski. Dodatni bilans handlowy w 2022 roku wyniósł 799 mln EUR.

Polsko – Portugalska wymiana usług

Nie jest dla Polski tak korzystna jak wymiana handlowa towarów. W roku 2022 nasz kraj wyeksportował do Portugalii usługi na poziomie 171,3 mln EUR i był to wynik wyższy o 66,4 mln EUR w porównaniu z rokiem 2020.

Były to przede wszystkim pozostałe usługi biznesowe, podróże zagraniczne, usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne, naprawy, opłaty z tytułu użytkowania własności intelektualnej, usługi finansowe, usługi kulturalne i rekreacyjne, usługi budowlane i usługi ubezpieczeniowe.

Z Portugalii Polska w 2022 roku zaimportowała usługi na poziomie 246,3 mln EUR, więcej niż w 2020 roku o 112,6 mln EUR.

Były to głównie podróże zagraniczne, pozostałe usługi biznesowe, usługi transportowe, usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne, uszlachetnianie, opłaty z tytułu użytkowania własności intelektualnej, usługi kulturalne i rekreacyjne oraz naprawy.

Saldo w eksporcie usług było korzystniejsze dla Portugalii o 75 ml EUR.

W 2020 roku największą wartość eksportową osiągnęły firmy polskie zatrudniające powyżej 250 pracowników (prawie 684,5 mln EUR) ale stanowiły one liczbę mniejszą (570) niż firmy zatrudniające 50-249 pracowników, które wyeksportowały za kwotę nieco ponad 117,5 mln EUR. Firmy od 10 do 49 pracowników – ponad 44,5 mln EUR i przedsiębiorcy zatrudniający do 10 osób- ponad 19 mln EUR.

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne

Portugalskie inwestycje w Polsce

Według danych NBP wartość portugalskiego kapitału zainwestowanego w Polsce na koniec 2019 roku wyniosła 1,209 mld EUR.

Portugalskie inwestycje w Polsce są obecne w takich branżach jak: handel i usługi (np. Eurocash, Jerónimo Martins ze sklepami Biedronka i Hebe, Brisa); przemysł (np. Colep CCL, Simoldes Plasticós, Microplasticos, RTE, Grupa BA, CARFI,); branża chemiczna (Colquímica); branża OZE (EDP Renováveis); finanse i bankowość (np. SIBS International, Bank BCP/Banco Comercial Português czyli właściciel Banku Millennium, PayUp); nieruchomości i branża deweloperska (np. Amorim Revestimentos S.A.), budownictwo (m.in. Mota-Engil, Grupa Martifer, Tabiq Eudeco Engenharia, MSF); branża odzieżowa.

Jedne z ostatnich portugalskich inwestycji w Polsce:

W Brzeskiej Strefie Gospodarczej zakończyła się budowa fabryki rowerów portugalskiego producenta RTE, który zainwestował tam 80 mln PLN. Firma jest jednym z największych wytwórców rowerów w Europie, zaopatrujących sklepy sieci Decathlon.

W 2023 roku Jeronimo Martins zainwestuje w Polsce kolejne prawie pół mld EUR. Otwiera około 150 nowych sklepów sieci Biedronka i zmodernizuje kolejnych 350 placówek. Powstaną również następne sklepy sieci Hebe oraz dalsze inwestycje w swoje zakłady produkujące mięso.

Portugalska grupa EDP – czwarty największy producent energii wiatrowej i słonecznej na świecie, na początku marca 2023 roku ogłosiła strategię do 2026 roku swoich kolejnych kolejnych inwestycji w naszym kraju. Polska jest dla Portugalczyków trzecim rynkiem w Europie pod względem wielkości inwestycji związanych z transformacja energetyczną.

Polskie inwestycje w Portugalii

Według danych NBP wartość polskiego kapitału zainwestowanego w Portugalii na koniec 2019 roku wyniósł  4,6 mln EUR, w tym 2,3 mln EUR stanowiły dochody z tytułu wcześniejszych inwestycji.

Polskie inwestycje w Portugalii są obecne w takich branżach jak: IT (np. Asseco); branża tekstylii i odzieży (New World Polska Sp. z o.o.); pośrednictwo w zakresie obrotu papierami wartościowymi ( X- Trade Brokers); branża kosmetyczna ( Inglot – sklepy franczyzowe, Irena Eris, Bielenda)

Jedne z ostatnich polskich inwestycji w Portugalii

W 2022 roku forma R.Power, największy deweloper farm słonecznych w Polsce, rozpoczęła w Portugalii budowę elektrowni fotowoltaicznej. Wartość inwestycji to około 160 mln PLN co daje R.Power miejsce w czołówce polskich inwestorów w tym kraju.

Grupa Selena – polski wytwórca produktów chemii budowlanej, pod koniec sierpnia 2023 roku przejął portugalską firmę Imperalum – producenta membran bitumicznych czyli pap. Wartość transakcji to ok. 10,8 mln EUR.

Perspektywiczne sektory, dla polskich przedsiębiorców to branże: kosmetyczna, Fin Tech – w szczególnie bakowość cyfrowa, meblarska i drzewna, materiałów budowlanych, rolno- spożywcza – w szczególności bio, motoryzacyjna, farmaceutyczna.

Kilka aspektów prowadzenia biznesu z Portugalczykami

Portugalczycy bardzo cenią sobie relacje biznesowe na płaszczyźnie dobrych kontaktów międzyludzkich. Istotnymi czynnikami są bezpośrednie spotkania i budowanie zaufania z przyszłym partnerem handlowym. Dlatego rozmowę biznesową najlepiej zawsze rozpoczynać od krótkiej pogawędki. Portugalczycy chętnie rozmawiają na temat piłki nożnej, jedzenia czy mody. Konkrety najlepiej uzgadniać poprzez wyspecjalizowanego partnera czy dystrybutora znającego branżę, specyfikę i profil przyszłego odbiorcy towarów.

Trzeba brać pod uwagę możliwe opóźnienia w płatnościach i dostawach towaru.

Również barierę językową. Wiele przedsiębiorców, zwłaszcza tych mniejszych, rodzinnych firm, nie włada dobrze językiem angielskim.

Ważnym aspektem jest męcząca biurokracja w urzędach portugalskich. Dlatego trzeba uzbroić się w cierpliwość, a najlepiej skorzystać z usług partnera dobrze znającego meandry formalnoprawne.

Na koniec trzeba przeanalizować koszty związane z logistyką, bowiem Portugalia to najdalej wysunięty na południowy zachód kraj w kontynentalnej części Europy. Odległość między Polską a Portugalią to prawie 3000 km.

Więcej na temat gospodarki Portugalii

Źródła: PAIH, Export Intelligence, MRiT