Rolnictwo w Ameryce Łacińskiej

Pojawiające się od końca 2024 roku medialne kontrowersje dotyczące wpływu rolnictwa w państwach Mercosur (Brazylia, Argentyna, Urugwaj, Paragwaj i Boliwia) na gospodarki państw Unii Europejskiej zwróciły uwagę szerszej opinii publicznej na poziom rozwoju tego sektora w Ameryce Łacińskiej.

Rzeczywiście kraje latynoamerykańskie słyną z dobrze rozwiniętego rolnictwa. Warto przypomnieć, że Argentyna jest jedynym krajem świata, którego produkcja rolna może wyżywić 10-krotną populację, tj. około 0,5 mld osób. Jeszcze w XIX i początkach XX wieku steki były podawane gratis do obiadu! Oprócz znacznej produkcji mięsa wołowego Argentyna jest także jednym z największych producentów soi i trzciny cukrowej. Brazylia z kolei należy do czołowych producentów soi, kawy i trzciny cukrowej. Urugwaj i Paragwaj słyną z rozbudowanego sektora wołowiny. Uprawa kawy ma duże znaczenie również w Kolumbii, Meksyku, Peru i na Kubie. W wielu państwach regionu kluczową rolę w rolnictwie odgrywa kukurydza, będąca podstawą codziennej diety. Meksyk i Brazylia wyróżniają się też dużym udziałem w rynku fasoli.

Eksport tropikalnych owoców i produktów roślinnych

Sektor warzywno-owocowy jest mocno rozwinięty. Kraje Ameryki Łacińskiej dostarczają na rynki światowe szeroki asortyment owoców, zwłaszcza tropikalnych. Do najbardziej rozpoznawalnych należą banany pochodzące z Ekwadoru i Kostaryki. Na dużą skalę uprawiane są także orzechy, nerkowce, awokado, ananasy, papaje, gujawy, komosa ryżowa (quinoa) oraz trzcina cukrowa. W części państw istotną pozycję w eksporcie zajmują ponadto ryby i owoce morza.

Zróżnicowane warunki klimatyczne i modele upraw

Na rozwój rolnictwa w regionie pozytywnie wpływa zróżnicowany klimat – od strefy tropikalnej po chłodne rejony Patagonii. Warto podkreślić, że latynoamerykańskie rolnictwo cechuje się dużą różnorodnością: obok niewielkich, rodzinnych gospodarstw opartych na tradycyjnych metodach i nastawionych na samozaopatrzenie funkcjonują wysoko zmechanizowane farmy wykorzystujące nowoczesne technologie i ukierunkowane na eksport. Coraz większe znaczenie zyskuje również rolnictwo ekologiczne. Głównymi wyzwaniami  rolnictwa latynoamerykańskiego są: dostęp do nawozów, przystępność cenowa, zrównoważony rozwój oraz zmiany klimatu.

Ograniczenia w przetwórstwie i produkcji żywności

Kraje Ameryki Łacińskiej należą do czołówki światowych eksporterów produktów rolnych, jednak dominują tu surowce nieprzetworzone. Produkcja żywności, a zwłaszcza jej eksport, pozostaje na znacznie niższym poziomie. Wynika to przede wszystkim ze słabiej rozwiniętego przemysłu spożywczego, ograniczonego wykorzystania nowoczesnych technologii, niższego poziomu zamożności społeczeństw oraz rosnących oczekiwań konsumentów wobec żywności zdrowej, zrównoważonej i przyjaznej środowisku.

Szanse i wyzwania dla polskich eksporterów

Co to oznacza dla polskich eksporterów? Eksport surowców rolnych do Ameryki Łacińskiej jest bez wątpienia dużym wyzwaniem, choć nie jest niemożliwy. Dobrym przykładem jest dynamicznie rosnący eksport jabłek do Kolumbii oraz dostrzegalny potencjał wzrostu sprzedaży tych owoców do Ekwadoru. Istotnym atutem jest także odmienność sezonów w Europie i Ameryce Łacińskiej – kiedy w Polsce trwa lato, w większości krajów regionu panuje zima, i odwrotnie – co tworzy korzystne warunki do uzupełniania rynków i zwiększa szanse dla polskich firm.

Ale przede wszystkim należy zwrócić uwagę na możliwości eksportu polskiej żywności przetworzonej. Mamy tu już pewne sukcesy. Rozwija się eksport artykułów spożywczych do Chile, nie wspominając o słodyczach, znanych w wielu krajach tamtego regionu. Znaczne ilości produktów mleczarskich trafia do Dominikany.

Istnieją ponadto możliwości eksportu polskich maszyn i urządzeń dla tego sektora. Rozwinięte rolnictwo to duża szansa dla polskich producentów maszyn rolniczych, technologii dla rolnictwa, sadownictwa i sektora hodowlanego, nawozów, maszyn dla przetwórstwa żywności (także rybnego), technologii branży spożywczej, w tym także technologii i urządzeń ochrony środowiska.

Wsparcie instytucjonalne i wydarzenia branżowe

Ze swej strony zachęcam polskich przedsiębiorców do kontaktów z Zagranicznymi Biurami Handlowymi PAIH i naszymi ambasadami, które przedstawią bardziej szczegółowe informacje i pomogą w nawiązaniu kontaktów. Warto również brać udział w branżowych misjach i imprezach targowych w tym regionie świata. Jedną z nich jest organizowana w październiku br. misja Komisarza UE ds. rolnictwa i żywności do Brazylii z udziałem unijnych firm i organizacji tej branży. Rejestracja możliwa jest do 13 lipca br.

Autor: Dariusz Latoszek, Departament Handlu i Współpracy Międzynarodowej, MRiT