Salwador stawia na usługi

O państwach środkowoamerykańskich zazwyczaj wie się mało. Tyle że są niewielkie i prawdę mówiąc, nieco zapomniane. Jeżeli już, to się słyszy rzeczy negatywne, nierzadko mocno wyolbrzymione. Dotyczy to też Salwadoru. Najczęstszy obraz tego kraju to bieda, ogromny poziom przestępczości, ostre prawo antyaborcyjne czy niedawne umieszczanie deportowanych z USA w więzieniach tego kraju. Czy to prawda? Nie do końca.

Trzeba jednak przyznać, że kraj ten nie miał szczęścia. Historia Salwadoru naznaczona była licznymi puczami i funkcjonowaniem wielu junt. W latach 60. miał bardzo mocno napięte stosunki z Hondurasem, które nawet zakończyły się krótkotrwałym konfliktem zbrojnym popularnie nazywanym wojną futbolową. Także relacje wewnętrzne były naznaczone konfliktami i przemocą, a w latach 1979-1992 doszło do tragicznej w skutkach wojny domowej.

Od wojny domowej do reform rynkowych

To jednak już w dużej mierze przeszłość, choć skutki odczuwane są do dziś. Trwająca ponad 12 lat wojna domowa miała dewastujący wpływ na gospodarkę kraju, a przede wszystkim na dominujące wówczas rolnictwo, które dodatkowo było i nadal jest znacznej mierze narażone na niekorzystne zjawiska klimatyczne, zwłaszcza trzęsienia ziemi i huragany oraz na wahania cen na rynkach światowych.

Nowa polityka gospodarcza

Po zakończeniu konfliktu Salwador przyjął strategię pogłębienia prywatyzacji kraju, silniejszego włączenia kraju do współpracy z zagranicą poprzez ograniczenie protekcjonizmu, otwarcie na inwestycje zagraniczne  i dostosowanie regulacji prawnych do standardów międzynarodowych. Ta strategia była i jest nadal konsekwentnie realizowana. Szeroki plan prywatyzacji objął m.in. telekomunikację, energetykę, bankowość i fundusze emerytalne. Dokonano także redukcji ceł importowych, zlikwidowano kontrolę cen i poprawiono ochronę praw własności intelektualnej. Od 2001 r. gospodarka Salwadoru jest całkowicie zdolaryzowana. Oficjalną walutą jest też bitcoin. Salwador również aktywnie uczestniczy w rozszerzaniu regionalnej integracji ekonomicznej poprzez uczestnictwo w licznych regionalnych i ponadregionalnych inicjatywach gospodarczych. Efektem tej polityki jest stały i umiarkowany rozwój kraju.

Duże znaczenie dla rozwoju kraju mają przekazy walutowe od emigrantów, zwłaszcza z USA. W 2023 r. wyniosły one 8,2 mld USD tj. ca 24 proc. PKB.

Bardzo korzystnie wyglądają wskaźniki PKB. Dane za 2023 wskazują poziom 34,0 mld USD, per capita 5,4 tys. USD, wzrost w 2023 r. wyniósł 3,5 proc. W 2024 r. bezrobocie wynosiło 2,8 proc., a inflacja 0,9 proc. Zdecydowanie zmniejszył się poziom przestępczości. Dziś Salwador śmiało można uznać za kraj bezpieczny.

Rezygnacja z górnictwa, rozwój usług

Podobnie jak w innych państwach regionu obserwuje się stopniowe odchodzenie od rolnictwa na rzecz rozwoju usług i przemysłu z uwagi na słabe możliwości eksportowe, niską kulturę gospodarki rolnej oraz zależność od katastrof naturalnych i wahań cen na rynkach światowych. Jest to kierunek popierany przez kolejne rządy.

W przeciwieństwie do innych państw Salwador oficjalnie zrezygnował z rozwoju górnictwa. Jest to jedyny jak dotąd kraj na świecie, który oficjalnie zamknął kopalnie odkrywkowe, przede wszystkim złota, z uwagi na dewastacyjne następstwa eksploatacji takich kopalń.

W sektorze usług główną rolę odgrywają handel, transport i komunikacja, turystyka oraz usługi finansowe. 

Podobnie jak w innych państwach środkowoamerykańskich, Salwador wspiera rozwój specjalnych stref ekonomicznych, których zadaniem jest rozwój produkcji i eksportu.

Największe wyzwania Salwadoru

Najpoważniejszymi wyzwaniami dla Salwadoru (pomijając fenomeny naturalne) jest wysoka korupcja oraz niski poziom życia. Jak dotychczas największe sukcesy w sprostaniu tym wyzwaniom Salwador osiągnął w zmniejszeniu poziomu ubóstwa z ponad 60 proc. do 30 proc.

Pomimo utrzymania dyscypliny fiskalnej i finansowej problemem Salwadoru jest także wysoki i rosnący poziom długu publicznego.

Prowadzona polityka gospodarcza doprowadziła do ustanowienia procedur i przepisów zgodnych ze stosowanymi w powszechnie akceptowanym obrocie międzynarodowym. Ustawodawstwo krajowe zezwala na inwestycje zagraniczne w większości sektorów gospodarki oraz zapewnia traktowanie narodowe inwestorom z innych państw.

Handel z Polską – dane i struktura wymiany

Wg wstępnych danych GUS eksport Polski do Salwadoru w 2024 r. wyniósł 5,6 mln USD, natomiast wg salwadorskich danych importowych  – 11,7 mln USD. Import Polski z Salwadoru w 2024 r. wg danych GUS wyniósł 5,8 mln USD, natomiast wg tamtejszych danych eksportowych zaledwie 0,6 mln USD. Różnice w tych liczbach wskazują na bardzo wysoki poziom handlu pośredniego przez kraje trzecie.

Eksportujemy przetwory dla niemowląt, produkty chemiczne, artykuły tekstylno-odzieżowe, kosmetyki, tworzywa sztuczne, farmaceutyki,  maszyny budowlane,  części do silników spalinowych, maszyny dla przemysłu chemicznego, maszyny dla przemysłu spożywczego, artykuły rolno-spożywcze. Importujemy przede wszystkim artykuły tekstylno-odzieżowe, aparaturę elektryczną i kawę.

Pomimo relatywnie niewielkiego rynku istnieją spore możliwości dla polskich przedsiębiorców zainteresowanych rozwojem współpracy. Prowadzone zmiany w polityce gospodarczej, zdecydowana poprawa poziomu bezpieczeństwa stwarzają dobrą podstawę do zapoznania się z tym rynkiem.

Największe możliwości eksportowe dla polskich firm rysują się w zakresie maszyn i urządzeń, w tym dla przemysłu spożywczego i tekstylno-odzieżowego,  motoryzacji (części, akcesoria samochodowe, lakiery, odświeżacze powietrza), sprzętu rolniczego/samolotów do fumigacji pól, dronów, nawozów, logistyki (budowa magazynów, składów itp.), przetworzonej żywności, farmaceutyków/biotechnologii, technologii przemysłowej, produktów chemicznych, urządzeń medycznych, wyrobów rzemiosła  (artykuły dekoracyjne/wyposażenia wnętrz, galanteria skórzana, ceramika, biżuteria z bursztynu etc.), tworzenie klastrów innowacyjnych/ ICT, zielonych technologii (zwłaszcza oczyszczalnie wody, fotowoltaika, urządzenia dla energetyki z OZE). Potencjalne dziedziny współpracy inwestycyjnej to ochrona środowiska, oczyszczalnie wody, energetyka OZE, przetwórstwo żywności, przemysł lekki, przemysł tekstylno-odzieżowy oraz usługi finansowe i informatyczne.

W drugiej połowie bieżącego roku planowana jest organizacja przez KIG misji gospodarczej do Panamy i właśnie Salwadoru. Już teraz zachęcam do rozważenia udziału w tym wydarzeniu i zapoznanie się na miejscu z oboma krajami i ich możliwościami.

Autor: Dariusz Latoszek, Departament Handlu i Współpracy Międzynarodowej, MRiT