Polska drugim eksporterem wyrobów tytoniowych na świecie

Polska jest jednym z głównych graczy na globalnym rynku tytoniowym. Nasz kraj  jest drugim co do wielkości eksporterem tytoniu i przemysłowych namiastek tytoniu na świecie.

Mimo że nasz kraj nie jest znaczącym producentem samego surowca, polski przemysł tytoniowy rozwija się dynamicznie.

Produkcja tytoniu w Polsce

Polska nie odgrywa jednak znaczącej roli pod względem uprawy rośliny tytoniu, która jest podstawowym surowcem do produkcji wyrobów tytoniowych. W roku 2023 polska jej produkcja według Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) osiągnęła wielkość 22 tys. ton i była niższa o 1,5 tys. ton w porównaniu z rokiem 2022. Plasuje nas to dopiero na 31. miejscu na świecie.

Uprawa tytoniu jest wymagająca. W naszym kraju najbardziej sprzyjające warunki klimatyczne i glebowe występują w województwie lubelskim, świętokrzyskim oraz w małopolskim. Na koniec 2023 r. w Polsce zarejestrowanych było ok. 3,5 tys. plantatorów tytoniu.

Eksport polskich wyrobów tytoniowych

Polska jest drugim (po Chinach) największym światowym eksporterem tytoniu i przemysłowych namiastek tytoniu na świecie.

Na koniec 2023 roku wartość polskiego eksportu netto (eksport pomniejszony o import) wyniosła 3,996 mld USD i był to wynik na najwyższym poziomie w historii dostępnych danych. Chiński eksport w tym samym czasie osiągnął wartość około 9,175 mld USD, a niemiecki (3. miejsce) – około 3,393 mld USD.

Najwięksi eksporterzy tytoniu i przemysłowych namiastek tytoniu (2023 r.), źródło: PFR

Głównymi odbiorcami wyrobów tytoniowych z Polski są kraje Unii Europejskiej, do których w 2023 roku trafiło około 86 proc. naszego eksportu.

Najwięksi z nich to:

• Niemcy – 9,93 mld PLN,
• Hiszpania – 2,62 mld PLN,
• Włochy – 2,11 mld PLN,
• Niderlandy – 1,04 mld PLN.

Do największych odbiorców spoza UE należą: Wielka Brytania (981,5 mln PLN), Arabia Saudyjska (678,5 mln PLN), Algieria (284,8 mln PLN), Ukraina (277,1 mln PLN).

Wzrosty i spadki polskiego eksportu po wejściu do Unii Europejskiej

W roku 2004 eksport polskiego tytoniu i jego namiastek był stosunkowo niewielki, ponieważ polski rynek tytoniowy dopiero adoptował się do nowych warunków związanych z członkostwem w UE. Wartość eksportu była na poziomie 577,9 mln PLN.

Po 2004 roku wiele międzynarodowych koncernów tytoniowych zainwestowało w polski przemysł tytoniowy, co przyczyniło się do zwiększenia produkcji i eksportu.

Przykłady krajów UE o największej dynamice wzrostu między rokiem 2004 a 2023:

• Irlandia (wzrost z 499 PLN w roku 2004 do 179,5 mln PLN w roku 2023),
• Włochy (wzrost z 198,4 tysięcy PLN do 2,1 mld PLN w roku 2023),
• Austria (wzrost z 68 tysięcy PLN do 334,9 mln PLN).

Członkostwo w UE umożliwiło Polsce lepszą integrację z łańcuchami dostaw, a produkcja była często bardziej konkurencyjna cenowo.

Przykłady krajów na świecie o największej dynamice spadku polskiego eksportu tego sektora między rokiem 2004 a 2023:

• Kambodża (spadek – 100 proc., w roku 2004 wartość eksportu 36,7 mln PLN),
• Rosja (spadek – 99,83 proc., w roku 2004 wartość eksportu 53,2 mln PLN),
• Mauretania (spadek – 99,56 proc., w roku 2004 wartość eksportu 40,8 mln PLN).

W 2023 roku polski eksport wyrobów tytoniowych nadal rósł, choć tempo wzrostu było mniej dynamiczne ze względu na bardziej rygorystyczne regulacje prawne, rosnące koszty produkcji i zmieniające się preferencje konsumentów w kierunku zdrowszych alternatyw. Przykładem mogą być krajowi odbiorcy tej branży. Według najnowszych badań około 24 proc. dorosłych Polaków pali papierosy. Jest to znaczący spadek w porównaniu do wcześniejszych dekad, kiedy wskaźnik ten sięgał aż 40 proc.

Źródło:

• Polski Fundusz Rozwoju (PFR,) „Polska w międzynarodowym handlu towarowym”
• Główny Urząd Statystyczny (GUS)
• International Trade Centre (ITC)