Serbia – rynek perspektywiczny, ale wymagający, część 1/2

Serbia od kilku lat postrzegana jest jako jeden z bardziej perspektywicznych rynków Europy Południowo-Wschodniej. Z jednej strony oferuje zdrowe fundamenty makroekonomiczne, z drugiej – pozostaje rynkiem wymagającym, gdzie inwestorzy mogą napotkać bariery administracyjne, problemy z przejrzystością procedur oraz ryzyko wynikające z sytuacji politycznej.

Serbia gospodarczo – stabilne fundamenty makroekonomiczne

Serbia dysponuje relatywnie zdrową gospodarką, czego dowodem jest kilka istotnych wskaźników.

Inflacja: po wzroście w 2022 roku obecnie spadła do ok. 4 proc., mieszcząc się w celu inflacyjnym banku centralnego. Prognozowane jest skromne hamowanie wzrostu niektórych cen podstawowych produktów. Warto jednak zaznaczyć, że część tego spadku wynika z interwencji administracyjnych, takich jak ograniczenie marż na wybrane produkty.

Waluta – serbski dinar: jej stabilność jest jednym z filarów lokalnego rynku. Choć kurs jest formalnie płynny, Narodowy Bank Serbii prowadzi politykę stabilizacyjną i aktywnie interweniuje dzięki wysokim rezerwom walutowym. Od lat kurs oscyluje wokół 117 RSD za 1 EUR i nie uległ gwałtownym wahaniom nawet w okresach ostatnich zawirowań geopolitycznych.

Finanse publiczne: dług publiczny pozostaje poniżej 48 proc. PKB i wykazuje trend spadkowy. To poziom korzystniejszy niż w wielu państwach UE, co przekłada się na dobrą wiarygodność kredytową Serbii.

Wzrost gospodarczy: w 2023 roku zwolnił do ok. 2 proc. rok do roku, W 2024 roku nastąpiło przyspieszenie, jednak najnowsze prognozy są bardziej ostrożne – wzrost za 2025 roku szacowany jest na 2,4 proc. W porównaniu do innych krajów regionu jest to wynik umiarkowany.

System podatkowy – konkurencyjny i prostszy niż w UE

Serbia oferuje przedsiębiorcom przyjazne otoczenie biznesowe:

• CIT – liniowy podatek dochodowy od osób prawnych wynosi 15 proc.,
• VAT – stawka standardowa 20 proc. oraz obniżona 10 proc. na podstawowe towary i usługi,
• brak lokalnych dodatkowych podatków dochodowych od firm,
• obciążenia pracodawców – zbliżone do poziomu polskiego, ok. 65 proc. płacy netto.
• Preferencyjne opodatkowanie zatrudnionych zagranicznych pracowników (agencja – pracownicy z Indii, Bangladeszu, Nepalu, itp.) – 100 EUR/miesiąc, bez żadnych dalszych podatków.

System przewiduje również szeroki zakres ulg:

• zwolnienia z CIT do 10 lat,
• ulgi na działalność B+R,
• ulgi na działalność innowacyjną,
• preferencje podatkowe przy zatrudnianiu osób bezrobotnych.

Z punktu widzenia inwestora system jest przejrzysty, przewidywalny i konkurencyjny w skali regionu.

Rynek pracy – plusy i minusy

Serbia dysponuje dobrze wykształconą siłą roboczą, konkurencyjnymi kosztami pracy – średnia krajowa wynosi ok. 900–950 EUR brutto miesięcznie – oraz specjalistami dostępnymi w branżach technicznych i przemysłowych.

Jednocześnie istnieje wyzwanie strukturalne: duża część siły roboczej emigruje, co może w kolejnych latach ograniczać dostępność pracowników. W krótkim terminie rynek pracy jest korzystny, ale w długiej perspektywie może wymagać od firm większych inwestycji w rekrutację i utrzymanie pracowników, a samym tym podwyższenie kosztów i cen.

Największe wyzwanie dla inwestorów

Według polskich i międzynarodowych firm obecnych w Serbii, najistotniejsze ryzyka inwestycyjne to: nieprzejrzystość części procedur administracyjnych, niska efektywność biurokracji oraz wyższe ryzyko korupcyjne.

Wskaźnik percepcji korupcji Transparency International przyznał Serbii 30/100 punktów, co plasuje kraj na 105. miejscu na świecie – na poziomie porównywalnym z Ukrainą. Mimo deklaracji władz o walce z korupcją, inwestorzy uznają te działania za niewystarczające.

Warto również uwzględnić kontekst polityczny – rok 2024 i 2025 przyniósł protesty społeczne związane z walką antykorupcyjną. Protesty najprawdopodobniej się przeniosą na 2026 rok.

Inwestycje publiczne i perspektywy na lata 2025–2027

W Serbii realizowany jest rozbudowany rządowy plan inwestycyjny obejmujący: infrastrukturę transportową i miejską, cyfryzację oraz ochronę środowiska.

Program ten silnie stymuluje PKB, jednak impuls może potrwać tylko do 2027 roku, kiedy to w Belgradzie odbędzie się EXPO 2027. Po jego zakończeniu przewiduje się, że inwestycje publiczne mogą wyhamować, a większe znaczenie zyskają inwestycje prywatne, w tym zagraniczne. Tym samym rynek może stać się bardziej konkurencyjny i selektywny.

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Serbii

Rok 2024 przyniósł rekordowy napływ inwestycji zagranicznych. Jednak najnowsze dane z pierwszej połowy 2025 roku pokazują ich spadek aż o 40 proc. w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku. To pierwszy tak wyraźny negatywny sygnał, który może świadczyć o ostrożności inwestorów oczekujących większej stabilności regulacyjnej i administracyjnej.

Serbia jest rynkiem, który potrafi być bardzo korzystny dla firm przygotowanych, cierpliwych i aktywnie zarządzających ryzykiem. Dla eksporterów i inwestorów oznacza to konieczność dobrego rozeznania lokalnego otoczenia biznesowego oraz ścisłej współpracy z partnerami na miejscu. Każdy przedsiębiorca planujący wejście na ten rynek musi najpierw zainwestować w budowanie relacji.

Zagraniczne Biuro Handlowe PAIH w Serbii – wsparcie dla polskich przedsiębiorców

Zagraniczne Biuro Handlowe Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu (PAIH) w Belgradzie zostało otwarte w 2023 roku. Jego głównym celem jest wsparcie polskich przedsiębiorstw w ekspansji na rynek serbski oraz rynki sąsiednie, obejmujące: Bośnię i Hercegowinę, Czarnogórę, częściowo Kosowo i Macedonię Północną.

Biuro oferuje kompleksowe wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw zainteresowanych wejściem lub rozszerzeniem działalności na rynkach Bałkanów. Do głównych obszarów działania należą:

• doradztwo i konsulting – pomoc w analizie rynku, zrozumieniu lokalnych regulacji i warunków biznesowych,
• nawiązywanie kontaktów biznesowych – organizacja spotkań B2B, wsparcie w budowaniu sieci partnerów handlowych,
• wsparcie firm już obecnych na rynku – doradztwo w zakresie ekspansji, integracji technologicznej, logistyki i marketingu,
• dostarczanie informacji praktycznych – bieżące informacje o wydarzeniach gospodarczych, targach branżowych oraz zmianach regulacyjnych w regionie.

Biuro PAIH w Serbii kładzie duży nacisk na indywidualne podejście do przedsiębiorców. Monitoruje trendy i zmiany w zachowaniach konsumenckich, wspiera polskie firmy w integracji technologicznej z lokalnymi platformami sprzedaży oraz pomaga w identyfikowaniu nisz i potencjalnych segmentów rynku, np. w branży meblarskiej, FMCG, produkcji wyrobów przemysłowych czy w sektorze B2B2C.

Dzięki temu przedsiębiorcy z Polski mogą szybciej i bezpieczniej rozpocząć działalność w Serbii i krajach sąsiednich, minimalizując ryzyka wynikające z różnic prawnych, kulturowych i rynkowych.

W części 2/2 m.in. ocena szans dla polskich przedsiębiorców w Serbii.

Źródło: Webinarium PAIH, „Serbia – okno na Bałkany”

Redakcja Trade.gov.pl

JL