Artykuł

Sektor usług i budownictwa w Kirgistanie – dwie lokomotywy wzrostu

30.04.2025

W 2024 roku gospodarka Kirgistanu odnotowała imponujący wzrost na poziomie 9 proc. Choć za sukcesem tym stoi wiele czynników, szczególną rolę odegrały dwa sektory – usługi i budownictwo. To one stały się motorem napędowym rozwoju gospodarczego kraju.

Jeszcze kilka lat temu usługi były dodatkiem do tradycyjnych filarów gospodarki Kirgistanu – rolnictwa i wydobycia surowców. Dziś stanowią one ponad połowę całkowitego PKB kraju. Według danych Narodowego Komitetu Statystycznego w 2024 roku udział sektora usług w tworzeniu PKB osiągnął 52,1 proc., co jest rekordowym wynikiem w historii niepodległego Kirgistanu.

Za tym wzrostem stoją przede wszystkim:

• rozwój handlu detalicznego i hurtowego,
• ekspansja usług transportowych i logistycznych,
• rosnąca liczba przedsiębiorstw świadczących usługi informatyczne, finansowe i turystyczne.

Handel zyskał dodatkowe znaczenie dzięki intensyfikacji reeksportu – Kirgistan stał się kluczowym ogniwem w transporcie towarów z Chin do Rosji, co generuje zyski nie tylko z marży handlowej, ale również z usług magazynowych, spedycyjnych i celnych.

Turystyka, choć nadal w fazie odbudowy po pandemii, również wraca na ścieżkę wzrostu. Region Issyk-Kul, wpisany w strategie promocji turystyki ekologicznej i aktywnej, odnotował znaczny napływ turystów z Kazachstanu, Uzbekistanu i Chin.

Budownictwo – symbol modernizacji

Sektor budownictwa zajął drugie miejsce w rankingu najbardziej dynamicznych obszarów gospodarki Kirgistanu w 2024 roku. Wzrost produkcji budowlanej wyniósł 18 proc., co znacząco przewyższa średnią regionalną w Azji Centralnej.

Inwestycje infrastrukturalne

Kolej Chiny–Kirgistan–Uzbekistan (CKU)

Pod koniec 2024 roku rozpoczęto budowę długo oczekiwanej linii kolejowej CKU, która połączy Chiny, Kirgistan i Uzbekistan. Trasa o długości 486 km przebiega przez trudny teren górski, co wymaga budowy 41 tuneli i 81 mostów. Koszt projektu szacowany jest na 8 miliardów dolarów, z czego Kirgistan pokryje około 4,7 miliarda dolarów. Projekt ten ma na celu skrócenie czasu transportu towarów między Chinami a Europą oraz zwiększenie znaczenia Kirgistanu jako kraju tranzytowego.

Elektrownia wodna Kambar-Ata-1

Równolegle trwają prace nad projektem elektrowni wodnej Kambar-Ata-1 na rzece Naryn. Planowana moc elektrowni to 1 860 MW, co sprawia, że będzie jedną z największych w regionie. Projekt ten ma na celu zwiększenie niezależności energetycznej Kirgistanu oraz eksport energii do sąsiednich krajów.

Boom mieszkaniowy

W 2024 roku Kirgistan odnotował rekordowy wzrost w sektorze budownictwa mieszkaniowego.​

Rekordowa liczba oddanych mieszkań

Zgodnie z danymi Państwowej Agencji Budownictwa w 2024 roku oddano do użytku ponad 2 miliony metrów kwadratowych mieszkań, co stanowi wzrost o 137 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. To najwyższy wynik od czasów uzyskania niepodległości kraju. ​

Finansowanie z Banku Islamskiego

Islamski Bank Rozwoju przeznaczył 79 milionów dolarów na budowę 112 tys. metrów kwadratowych mieszkań w ramach programu „My Home 2021–2026”. Program ten ma na celu zapewnienie przystępnych cenowo mieszkań dla obywateli Kirgistanu, w tym poprzez udzielanie kredytów hipotecznych zgodnych z zasadami finansowania islamskiego.

Publiczne projekty inwestycyjne

Rząd Kirgistanu intensyfikuje inwestycje w projekty publiczne, korzystając z różnych źródeł finansowania.​

Projekty partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP)

W pierwszej połowie 2024 roku zarejestrowano ponad 70 projektów PPP o łącznej wartości przekraczającej 1 miliard dolarów. Projekty te obejmują sektory takie jak energetyka, transport, opieka zdrowotna, edukacja i usługi komunalne. Od początku roku podpisano 17 nowych umów z prywatnymi inwestorami.

Finansowanie z Azjatyckiego Banku Rozwoju (ADB)

ADB przyznał Kirgistanowi grant w wysokości 74,8 miliona dolarów oraz preferencyjną pożyczkę w wysokości 147,2 miliona dolarów na finansowanie projektów inwestycyjnych i programów publicznych. Środki te zostaną przeznaczone na rozwój infrastruktury, w tym modernizację systemów zaopatrzenia w wodę i kanalizacji.

Te trzy obszary – inwestycje infrastrukturalne, boom mieszkaniowy oraz publiczne projekty inwestycyjne – odgrywają niebagatelną rolę w transformacji gospodarczej Kirgistanu, przyczyniając się do wzrostu gospodarczego i poprawy jakości życia obywateli.

Synergia między usługami a budownictwem

Rozwój usług i budownictwa nie odbywa się w próżni – oba sektory wzajemnie się napędzają. Ekspansja budownictwa generuje zapotrzebowanie na usługi projektowe, logistyczne, transportowe, ubezpieczeniowe i prawne. Z kolei rosnąca liczba firm usługowych zwiększa popyt na nowe przestrzenie biurowe, centra logistyczne czy powierzchnie handlowe.

W dużych miastach Kirgistanu coraz częściej powstają galerie handlowe, nowoczesne centra biznesowe oraz obiekty klasy A, które jeszcze kilka lat temu były domeną jedynie Biszkeku.

Deficyt kadr i niestabilność przepisów

Dynamiczny wzrost niesie jednak ze sobą również zagrożenia. Największym problemem jest brak wykwalifikowanej siły roboczej – zarówno w sektorze budowlanym, jak i usługowym. Kirgistan od lat zmaga się z odpływem pracowników do Rosji i Kazachstanu. W 2024 roku rząd wdrożył program zachęt dla młodych rzemieślników i techników, ale jego efekty będą widoczne dopiero w perspektywie kilku lat.

Innym problemem jest niestabilność legislacyjna. Przepisy dotyczące podatków, zezwoleń budowlanych i norm technicznych często się zmieniają, co zniechęca potencjalnych inwestorów. Według raportu Euroazjatyckiego Banku Rozwoju Kirgistan potrzebuje uproszczenia procedur inwestycyjnych i poprawy otoczenia regulacyjnego.

Kierunek modernizacja

Jeśli obecne trendy się utrzymają, sektor usług i budownictwa może stać się trwałym fundamentem kirgiskiej gospodarki. Prognozy na 2025 rok wskazują na dalszy wzrost o około 10 proc. w usługach i 15 proc. w budownictwie, przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiego poziomu inwestycji zagranicznych.

Rozwój tych dwóch sektorów to nie tylko wzrost liczbowy – to zmiana jakościowa. Z gospodarki zależnej od złota i przekazów pieniężnych Kirgistan przekształca się państwo usługowe, z rosnącym sektorem prywatnym i urbanizacją. To proces, który może zmienić obraz całej Azji Centralnej.

Źródła:

• The Times of Central Asia – Old Projects Now Part of Kyrgyzstan’s Near Future
• 24kg – More than 2 million square meters of housing commissioned in Kyrgyzstan
• Azon Global – Kyrgyzstan attracted large Islamic capital for housing construction
• Turanews, ADB allocates $222 million for investment projects in Kyrgyzstan