Potencjał eksportowy w Europie Północnej i krajach bałtyckich
Europa Północna obejmuje państwa nordyckie, czyli Danię, Szwecję i Finlandię, a także kraje bałtyckie, do których należą Litwa, Łotwa oraz Estonia. Jest to region wyraźnie zróżnicowany pod względem gospodarczym, społecznym i kulturowym. Kraje położone na północy Europy należą do najzamożniejszych w całym regionie, charakteryzują się stabilnymi gospodarkami, wysokim poziomem innowacyjności oraz dużym zaangażowaniem w działania na rzecz zrównoważonego rozwoju. Z kolei Litwa, Łotwa i Estonia, mimo mniejszej skali i ograniczonych zasobów, wykazują się dużą dynamiką wzrostu i skutecznie nadrabiają dystans wobec rozwiniętych gospodarek zachodnich.
Pomimo różnic, wszystkie te państwa cechuje otwartość gospodarcza, przewidywalne otoczenie regulacyjne oraz przyjazne warunki prowadzenia działalności biznesowej. Ich bliskość geograficzna, a także członkostwo w Unii Europejskiej, sprawiają, że obszar ten staje się naturalnym kierunkiem dla ekspansji polskich małych i średnich firm. Ponadto kraje nordyckie zapewniają dostęp do rynków o wysokiej sile nabywczej i stabilności ekonomicznej, natomiast kraje bałtyckie oferują elastyczność, rozwiniętą infrastrukturę cyfrową i szybkie tempo wzrostu.
Specyfika rynku i siła nabywcza w krajach nordyckich oraz bałtyckich
Kraje nordyckie, gdzie PKB na mieszkańca jest znacznie wyższe niż średnia unijna, charakteryzują się rynkiem konsumenckim nastawionym przede wszystkim na jakość, design i innowacyjność. Klienci chętnie inwestują w produkty ekologiczne, funkcjonalne oraz zgodne z ich wartościami. Jednakże rosnące koszty życia i inflacja w ostatnich latach sprawiły, że coraz większą rolę odgrywa dla nich stosunek jakości do ceny. To stwarza korzystne możliwości dla polskich producentów oferujących wyważone pod względem ceny i jakości produkty.
Dania, Szwecja i Finlandia to kraje o wysokim standardzie życia, niewielkich nierównościach płacowych i stabilnym otoczeniu gospodarczym. W 2023 roku PKB per capita wynosiło w Danii 61 296 USD, w Szwecji 54 450 USD, a w Finlandii 45 589 USD, znacznie przekraczając średnią unijną (34 601 USD). W tych krajach prognozuje się wzrost realnych dochodów rozporządzalnych w latach 2024-2025 (m.in. dzięki spadkowi inflacji – w Szwecji z 5,9 proc. w 2023 r. do 1,8 proc. w 2025 r., a w Danii z 3,4 proc. do 1,9 proc.). Wysoka siła nabywcza przekłada się na siedmiocyfrową grupę odbiorców w segmencie premium – np. w samej Szwecji 7 milionów osób należy do 10 proc. najlepiej zarabiających ludzi na świecie (licząc według parytetu siły nabywczej).
Z kolei kraje bałtyckie, mimo niższego poziomu zamożności, gdzie PKB per capita w 2023 roku wynosiło w Estonii 20 123 USD, Łotwie – 16 704 USD oraz na Litwie18 686 USD charakteryzowały się silnym wzrostem płac w latach 2022-2023. W 2025 roku prognozowany jest też dodatni wzrost gospodarczy. Jednocześnie państwa te borykały się z wysoką inflacją. W szczytowym momencie sięgającą 22 proc. w 2022 roku, co silnie wpłynęło na zachowania konsumentów. Wysoka wrażliwość cenowa, szczególnie w segmencie żywności, sprawia, że klienci aktywnie poszukują produktów tańszych, ale nadal jakościowych. Dla polskich MŚP oznacza to konieczność precyzyjnego dostosowania oferty do realiów kosztowych przy jednoczesnym utrzymaniu konkurencyjnej jakości.
Świadomość konsumencka i oczekiwania klientów
W Europie Północnej oraz w krajach bałtyckich rośnie świadomość konsumencka i oczekiwania względem dostawców produktów i usług. Klienci cenią sobie przede wszystkim przejrzystość działań firm, łatwy dostęp do informacji, zwłaszcza w języku ojczystym, a także wysoką jakość obsługi i pozytywne doświadczenia zakupowe.
W krajach nordyckich budowanie lojalności wobec marek jest procesem długotrwałym, lecz raz zdobyte zaufanie potrafi utrzymać się przez wiele lat. Decyzje zakupowe silnie wpływają kwestie związane z ochroną środowiska, odpowiedzialnością społeczną oraz etyczną produkcją. Te aspekty nie pełnią tu roli jedynie marketingowej, lecz stanowią rzeczywiste kryteria wyboru produktów i usług.
Z kolei w państwach bałtyckich obserwuje się szybki rozwój handlu elektronicznego, wdrażanie strategii omnichannel oraz rosnące zainteresowanie nowymi technologiami. Konsumenci chętnie korzystają z innowacyjnych form sprzedaży, cenią wygodę zakupów online oraz atrakcyjne programy lojalnościowe. Firmy łączące wysoką jakość z atrakcyjną ceną i nowoczesnymi rozwiązaniami technologicznymi mają realne szanse na szybkie zdobycie silnej pozycji rynkowej.
Charakterystyka otoczenia biznesowego
Państwa nordyckie wyróżniają się wysokim poziomem przejrzystości oraz stabilnym i przyjaznym otoczeniem instytucjonalnym, sprzyjającym prowadzeniu działalności gospodarczej. Gospodarki te cechuje wysoka produktywność, rozwinięta infrastruktura wsparcia biznesu oraz sprawne systemy administracyjne. Należy jednak pamiętać o znacznym poziomie konkurencji oraz wysokich kosztach wejścia na rynek. Ponadto wyzwaniem może być konieczność dostosowania oferty do lokalnych wymagań oraz spełnienia złożonych procedur certyfikacyjnych i regulacyjnych.
Państwa bałtyckie, w odróżnieniu od rynków nordyckich, charakteryzuje większa elastyczność oraz niższe bariery wejścia. Estonia wyróżnia się jako lider cyfryzacji i sprzyja rozwojowi innowacyjnych firm, w tym start-upów. Litwa skupia się na rozwoju przemysłu, sektora fintech oraz eksporcie, a Łotwa specjalizuje się w logistyce i handlu. Mimo mniejszej skali rynków ich duża dynamika i chłonność tworzą atrakcyjne warunki dla rozwoju eksportu polskich małych i średnich przedsiębiorstw.
Rozwój handlu internetowego jako narzędzie ekspansji zagranicznej
Handel internetowy odgrywa coraz ważniejszą rolę w procesie ekspansji międzynarodowej przedsiębiorstw na rynkach Europy Północnej. W krajach nordyckich wskaźnik cyfryzacji społeczeństwa jest bardzo wysoki. Około 95 proc. obywateli ma dostęp do Internetu w domu, a ponad 83 proc. konsumentów dokonuje zakupów online co najmniej raz w miesiącu, również w grupie wiekowej 65-79 lat. Region ten cechuje się dużą dojrzałością cyfrową i stale rosnącą wartością rynku e-commerce, który według przewidywań osiągnie 56 miliardów euro do 2027 roku. W krajach takich jak Szwecja, Dania czy Finlandia systemy logistyczne, płatnicze i infrastruktura cyfrowa działają na bardzo wysokim poziomie, co sprzyja rozwojowi transgranicznej sprzedaży online.
Szwecja ma obecnie największy rynek e-commerce wśród krajów nordyckich, z 43-procentowym udziałem sprzedaży transgranicznej B2C w całości przychodów. Handel internetowy ma tam długą tradycję, sięgającą czasów sprzedaży wysyłkowej, a silne marki detaliczne dodatkowo napędzają rozwój. W Danii, czyli drugim największym rynku e-commerce w regionie dominują zakupy ubrań, obuwia, biżuterii, a także dóbr kultury i rozrywki. Z kolei w Finlandii główną grupą klientów e-commerce są kobiety (ponad 62 proc. kupujących), a niemal połowa wszystkich nabywców to osoby w wieku 50-74 lata. Zaawansowany poziom cyfryzacji, wysoka siła nabywcza oraz otwartość na zakupy transgraniczne sprawiają, że kraje nordyckie są niezwykle atrakcyjnym kierunkiem dla ekspansji e-commerce dla polskich firm. Należy jednak zaznaczyć, że konsumenci w regionie Europy Północnej oczekują pełnej przejrzystości oferty, wysokiej jakości obsługi klienta oraz dopasowania do lokalnych realiów językowych i kulturowych. Niebagatelne znaczenie ma również ekologiczność opakowań, etyczne źródło pochodzenia produktów i zrównoważone procesy logistyczne. Odpowiednie przygotowanie operacyjne oraz marketingowe, uwzględniające lokalne wartości i standardy, jest zatem niezbędne do skutecznego wejścia na ten wymagający, lecz chłonny rynek.
W krajach bałtyckich rozwój handlu internetowego przebiega równie dynamicznie, choć rynek ten znajduje się na wcześniejszym etapie. Litwa odpowiada za ponad 40 proc. całego e-commerce w regionie, ale Estonia i Łotwa należą do najszybciej rozwijających się rynków online w Europie Środkowo-Wschodniej. Przewiduje się, że w 2024 roku łączne przychody ze sprzedaży internetowej w trzech krajach bałtyckich sięgną 2,7 miliarda dolarów, a liczba użytkowników będzie stale rosnąć – z prognozowaną dominacją Litwy (1,1 mln użytkowników do 2029 r.).
Konsumenci z państw bałtyckich często sięgają po zakupy online z uwagi na ograniczoną dostępność produktów w tradycyjnych kanałach sprzedaży. Łotysze i Estończycy chętnie kupują online m.in. ubezpieczenia, natomiast Litwini preferują książki i multimedia. Cena jest najważniejszym czynnikiem decyzyjnym szczególnie dla klientów z Łotwy, gdzie rośnie także liczba użytkowników mediów społecznościowych jako kanału pozyskiwania informacji zakupowych. Charakterystyczne dla regionu są przewaga kobiet wśród kupujących (ponad 62 proc.), wzrost siły nabywczej i rosnąca częstotliwość zakupów internetowych. Choć większość konsumentów nadal preferuje zakupy stacjonarne, e-commerce zyskuje na znaczeniu dzięki łatwości dostępu do produktów, szybkiej dostawie i konkurencyjnym cenom. Dla polskich przedsiębiorstw to szansa na ekspansję relatywnie niskim kosztem bez konieczności budowania fizycznej obecności.
Potencjał Europy Północnej dla MŚP
Choć Europa Północna nie jest jednolita pod względem gospodarczym, kulturowym i społecznym, to jej kraje łączy kilka istotnych cech, które sprawiają, że region ten może być wyjątkowo atrakcyjny dla polskich małych i średnich firm. Silne przywiązanie do przejrzystości i zrównoważonego rozwoju, zaawansowana cyfryzacja, stabilne warunki prowadzenia działalności oraz otwartość na nowe, dobrze przygotowane produkty tworzą sprzyjające środowisko do nawiązywania trwałych relacji biznesowych.
Polskie MŚP mają dziś do dyspozycji wiele narzędzi, które mogą pomóc im w skutecznej ekspansji – od e-commerce, przez partnerstwa dystrybucyjne, po lokalne inicjatywy wsparcia eksportu. Duża rola Internetu i kanałów cyfrowych ułatwia szybkie testowanie oferty i docieranie do klientów nawet bez fizycznej obecności na miejscu. Istotne jednak będzie nie tylko odpowiednie przygotowanie produktu, lecz także zrozumienie lokalnych oczekiwań, norm i sposobu komunikacji.
Firmy, które potrafią łączyć jakość z elastycznością, a konkurencyjność cenową z innowacyjnością i autentycznością, mają realną szansę zbudować trwałą obecność na tych rynkach. Co więcej, sukces w jednym kraju regionu może otworzyć drzwi do kolejnych – dzięki podobieństwom kulturowym, geograficznej bliskości i integracji w ramach wspólnego rynku europejskiego.
Dla wielu polskich przedsiębiorców, zwłaszcza tych, którzy szukają rynków stabilnych, przewidywalnych, ale i chłonnych, Europa Północna może okazać się jednym z najbardziej perspektywicznych kierunków rozwoju w nadchodzących latach.
Źródło: Departament Wsparcia Eksportu, Polska Agencja Inwestycji i Handlu
- Wszystko
- Aktualności (7)
- Wiedza (2)
- Kalendarz (5)
