Cyberprzestępstwa i phishing

Zaktualizowano: 28.03.2023

Opublikowano: 27.03.2023

Artykuł

Cyberbezpieczeństwo jest względnie nowym fenomenem związanym z postępującym rozwojem technologicznym i coraz dalej idącą cyfryzacją przemysłu i społeczeństwa. Temat ten poruszaliśmy już w poprzednim artykule.

Jak zwracano uwagę,

w obliczu wojny w Ukrainie oraz postępującej cyfryzacji należy patrzeć na cyberbezpieczeństwo jako obszar, w którym w najbliższym czasie wyrośnie wiele innowacyjnych projektów
– Aleksander Mokrzycki, wiceprezes zarządu PFR Ventures,

W niniejszym tekście pragniemy skoncentrować się na bardzo konkretnym typie cyberprzestępstwa, phishingu, czyli cyberataku, w ramach którego złoczyńca podszywa się pod inną instytucję celem wyłudzenia danych. Czym jest phishing, jaka jest jego skala, dlaczego jest taki niebezpieczny i jak możemy się próbować przed nim zabezpieczyć?

Czym jest phishing

Phishing to anglojęzyczne określenie na cybernetyczny sposób wyłudzenia danych. Termin nawiązuje do ‘fishing’ czyli łowienia, w tym przypadku osób nieświadomych, które mogą stać się ofiarą przestępstwa. Jest to jeden z najprostszych, ale też najpopularniejszych typów ataków cybernetycznych.

W 2021 roku był to najczęściej raportowany typ incydentów przez CERT – blisko 76,6 proc. obsłużonych incydentów dotyczyło właśnie phishingu. Wg raportu CERT, liczba incydentów zaklasyfikowanych jako phishing w porównaniu do roku poprzedniego wzrosła o 196 proc. i osiągnęła wartość 22 575 incydentów.

Phishing

Zwyczajowo wyróżnia się cztery rodzaje phishingu:
Przykłady:

Punkt 1

Phishing email:

cyberprzestępca przesyła w wiadomości e-mail link, licząc na to, że ofiara w niego kliknie.

Punkt 2

Vishing

Haker próbuje wciągnąć ofiarę w rozmowę telefoniczną i wyłudzić dane podczas trwania rozmowy.

Punkt 3

Smishing

Haker wysyła wiadomość SMS z prośbą o kliknięcie w odnośnik lub oddzwonienie do nadawcy.

Punkt 4

Spear phishing (oraz jego odmiana – whaling)

Atak na konkretną grupę osób bądź też osoby celem wyłudzenia kluczowych informacji.
Przykład 1

Phishing email:

rzekomy email od banku, proszący o natychmiastową zmianę hasła do bankowości internetowej.

Przykład 2

Vishing:

telefon on osoby podającej się za pracownika organizacji rządowej, wypytujący nas o szczegółowe dane personalne, przy jednoczesnym wywieraniu presji ze względu na nieprzewidziane wydarzenie (wypadek, oszustwo, podejrzenie przestępstwa).

Przykład 3

Smishing:

‘Z twojego konta zrealizowano przelew o wartości 2500 Euro. Jeśli to nie ty zrealizowałeś ten przelew, kliknij tu’.

Przykład 4

Spear phishing:

fałszywe powiadomienie od Microsoft Teams z dopiskiem ‘FYI’, przekierowujące na nieprawdziwą stronę do logowania.

Dlaczego phishing jest taki niebezpieczny?

Phishing może mieć fatalne konsekwencje. Niejaki Evaldas Rimasauskas wyłudził za pomocą fałszywych biznesowych emaili ponad 100 milionów dolarów od Google i Facebooka, podając się za azjatyckiego producenta części komputerowych, zaś przez tzw. whalling attack Ubiqiuity Network przetransferowało środki o wartości ponad 46 milionów dolarów na zagraniczne konta oszustów. Pokazuje to nie tylko skalę zjawiska, ale też jak bardzo powszechne są ataki tego typu, skoro wśród ofiar znajdujemy takie gigantyczne firmy technologiczne jak właśnie Google czy Facebook.

Jak uniknąć wyłudzenia danych?

Nie klikaj w wiadomości bez zastanowienia, a szczególnie w tzw. pop-upy (wyskakujące okienka).
Sprawdzaj źródło pochodzenia danego SMSa, maila czy linku. Jeżeli masz cień wątpliwości, to skontaktuj się z osobą wysyłającą daną wiadomość za pomocą alternatywnego kanału komunikacji.
Jeżeli nie jesteś pewien z kim rozmawiasz lub czy jest to osoba wiarygodna, nie ujawniaj danych osobowych czy innych danych personalnych.
Nie przesyłaj skanów swojej karty kredytowej, dowodu osobistego, paszportu czy innego dokumentu, jeśli nie jest to absolutnie konieczne i udokumentowane. Większość firm nie będzie prosić o tego typu informacje, więc nim prześlesz je, miej pewność, z kim masz do czynienia.
Częstym sposobem na wyłudzenie danych jest też zainstalowanie złośliwego oprogramowania bądź też wykorzystanie makr. Dlatego nie otwierajmy podejrzanych załączników, nawet jeśli ich źródło pochodzenia na pierwszy rzut oka może wydawać się nam wiarygodne.
Zabezpieczaj swoje dane silnymi hasłami i korzystaj z menadżera haseł. W razie jakichkolwiek wątpliwości bądź też podejrzenia wycieku danych, niezwłocznie zmień hasła.
Korzystaj z zabezpieczenia Internetu, programów antywirusowych i antyphishingowych.