Umowa UE–Mercosur – szansa dla Polski i Unii z innej perspektywy

Umowa z Mercosur to ważny element strategii dywersyfikacji. W obliczu rosnącej rywalizacji handlowej z USA i Chinami, Europa zyskuje trwałe przyczółki w Ameryce Południowej – jednym z największych bloków gospodarczych świata.

Dzięki temu UE może zmniejszyć uzależnienie od rynków azjatyckich, a jednocześnie budować partnerstwo oparte na wartościach, obejmujące zapisy dotyczące ochrony środowiska, praw pracowniczych i przeciwdziałania deforestacji.

Dostęp do ogromnego rynku konsumenckiego

Mercosur to ponad 260 mln konsumentów. Dla europejskich firm oznacza to: zniesienie barier celnych dla wielu produktów przemysłowych i usług, większe możliwości sprzedaży m.in. samochodów, leków, maszyn czy produktów chemicznych, uproszczone procedury eksportowe, które obniżą koszty transakcyjne.

Szacunki wskazują, że eksport z UE do Mercosur może wzrosnąć nawet o kilkanaście mld EUR rocznie.

Korzyści dla polskiej gospodarki

Polska, której udział w eksporcie do krajów Mercosur dziś sięga zaledwie 0,4 proc., ma przed sobą realną szansę na znaczący wzrost obrotów handlowych. Największy potencjał widoczny jest w sektorach, które od lat budują markę polskiej gospodarki za granicą. Przemysł motoryzacyjny i maszynowy, w tym producenci części samochodowych oraz maszyn rolniczych i przemysłowych, może z powodzeniem zwiększać swoją obecność w Ameryce Południowej. Równie perspektywiczne wydają się branże farmaceutyczna i kosmetyczna – rosnące zapotrzebowanie na wysokiej jakości produkty tworzy dla polskich firm atrakcyjną niszę. Swoje miejsce mogą też znaleźć technologie środowiskowe i odnawialne źródła energii, w tym rozwiązania związane z recyklingiem czy gospodarką wodną. Nie do przecenienia pozostają także usługi IT i nowoczesne technologie – szybki rozwój cyfryzacji i e-biznesu w krajach Mercosur otwiera przed polskimi dostawcami szansę na wypełnienie luki na rynku innowacyjnych rozwiązań.

Dodatkową korzyścią będzie ochrona oznaczeń geograficznych – m.in. polska Żubrówka zyska zabezpieczenie przed podróbkami.

Import w liczbach – ograniczone zagrożenie

Obawy rolników koncentrują się na napływie taniej żywności z Ameryki Południowej. Jednak zapisy umowy przewidują limity:

• wołowina: maksymalnie 1,6 proc. europejskiej produkcji,
• drób: około 1,2 proc.,
• cukier: 3-4 proc.,
• miód: 10 proc. (tyle, ile brakuje w produkcji unijnej).

Oznacza to, że zagrożenie dla rolnictwa jest ograniczone. Co więcej, aż 91 proc. europejskich produktów spożywczych w krajach Mercosur obłożonych jest dziś wysokimi cłami. Zniesienie tych barier otwiera szansę na większy eksport polskiej żywności przetworzonej i produktów premium.

Tańsze surowce i półprodukty

Umowa ułatwi import niektórych surowców rolnych i przemysłowych, np. pasz białkowych czy olejów roślinnych, co obniży koszty dla polskiego przemysłu spożywczego i przetwórczego. Dzięki temu zwiększy się konkurencyjność polskich firm na globalnym rynku.

Impuls dla inwestycji i współpracy naukowej

Zniesienie barier inwestycyjnych sprzyjać będzie lokowaniu europejskich i polskich firm w Ameryce Południowej. Umowa ułatwi również dostęp pracowników firm z UE do tamtejszego rynku pracy, co pomoże w realizacji inwestycji. Ponadto porozumienie przewiduje rozwój współpracy badawczo-rozwojowej, co wzmocni projekty innowacyjne.

Wsparcie dla przemysłu i miejsc pracy

Największym beneficjentem umowy będzie zapewne niemiecki przemysł motoryzacyjny, ale Polska – jako główny dostawca jego części i podzespołów – również skorzysta. To oznacza ochronę miejsc pracy w krajowych zakładach i szansę na stabilność produkcji, mimo kryzysu w niemieckiej gospodarce.

Umowa UE-Mercosur nie powinna być oceniana wyłącznie przez pryzmat ryzyka dla rolników. Dzięki ścisłym limitom importowym, mechanizmom ochronnym i utrzymaniu unijnych standardów jakości, zagrożenia są ograniczone. Tymczasem potencjalne korzyści – od wzrostu eksportu, przez wsparcie przemysłu i miejsc pracy, po wzmocnienie pozycji geopolitycznej – mogą być znaczące.

Dla Polski to szansa na dywersyfikację kierunków eksportu, wejście na nowe rynki i rozwój innowacyjnych branż. Najważniejsze będzie równoczesne wsparcie sektorów rolnych najbardziej narażonych na konkurencję i zapewnienie im narzędzi do podnoszenia konkurencyjności.

NAJNOWSZE W SPRAWIE MERCOSUR

KE wprowadza mechanizmy ochronne dla rolników w umowie z Mercosurem

8 października 2025r. Komisja Europejska zaproponowała środki ochronne, które mają chronić unijnych rolników przed skutkami wzrostu importu lub spadku cen produktów rolnych z Mercosuru. W przypadku zagrożenia możliwe będzie szybkie uruchomienie działań, w tym tymczasowe wycofanie preferencji taryfowych.

Mechanizmy dotyczą produktów wrażliwych: wołowiny, drobiu, ryżu, miodu, jaj, czosnku, etanolu i cukru. KE będzie monitorować rynek i co sześć miesięcy raportować wpływ importu na rynki UE.

Proponowane rozporządzenie przewiduje:
• szybkie wszczęcie dochodzeń na wniosek państw członkowskich,
• wprowadzenie środków ochronnych w ciągu 21 dni,
• zakończenie dochodzeń w maksymalnie 4 miesiące.

Mechanizmy mają zapewnić równowagę między korzyściami handlowymi a ochroną europejskiego rolnictwa.

Źródła:

• Biznes24, UMOWA Z MERCOSUR Z INNEJ PERSPEKTYWY, rozmowa z Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan
• Komisja Europejska, komunikat prasowy KE – „EU-Mercosur trade agreement: protective measures for EU farmers”, 08.10.2025

Redakcja Trade.gov.pl

JL