Raport specjalny PFR: Turcja - czerwiec 2023

Artykuł

Raport specjalny PFR: Turcja – czerwiec 2023

26.06.2023

Zapraszamy do zapoznania się z wydanym przez Biuro Analiz Polskiego Funduszu Rozwoju raportem specjalnym „Turcja – czerwiec 2023 r. ”.

Najważniejsze informacje jakie można znaleźć w najnowszej wersji raportu:

Gospodarka Turcji rośnie relatywnie szybko na tle OECD (+5,6 rdr. wobec +2,1% rdr. w 2022 r.). Ale tempo wzrostu PKB spada od 2011. Ponadprzeciętnej dynamice PKB towarzyszył deficyt salda obrotów bieżących oraz narastający dynamicznie w latach 2017-2020 deficyt budżetowy.
Spowolnienie gospodarki tureckiej ma źródła w wieloletnim spowolnieniu wzrostu wydajności. Od początku XXI w. zauważalnie spowolnił przyrost wydajności.
W ostatnich ośmiu latach słabnie lira turecka. Waluta osiąga co chwilę kolejne niechlubne rekordy spadku wartości i obecnie jest na najniższym poziomie w historii udostępnianych przez Bank Centralny danych (22,1 TRY/EUR i 20,7 TRY/USD).
Spadek wartości liry jest szczególnie dotkliwy dla sektora prywatnego, który odpowiada za ponad 52% zadłużenia zagranicznego kraju.
Po 2015 jednym ze sposobów uśmierzenia dolegliwości deprecjacji waluty było upłynnianie rezerw, przez co ich poziom utrzymuje się znacznie poniżej progów uznawanych za bezpieczne. Turcja byłaby w stanie pokryć rezerwami około 2-3 miesiące importu. Za bezpieczny poziom tego wskaźnika uznaje się wartości powyżej 6 miesięcy.
Z trwale ujemnym bilansem handlowym Turcja potrzebuje zewnętrznego finansowania, którego obsługa staje się coraz droższa.
Jeszcze w maju 2016 r. Turcja mogła pochwalić się ratingami rzędu BBB- (Fitch) czy Baa3 (Moody’s). Od tamtego czasu ocena kredytowa systematycznie się pogarszała i obecnie wynosi B (S&P), B3 (Moody’s) i B (Fitch).
Na początku lutego 2023 r. w Turcji i Syrii doszło do niezwykle silnego trzęsienia ziemi, które w samej Turcji poskutkowało śmiercią ponad 45 tysięcy osób. Jeszcze pod koniec lutego Bank Światowy szacował koszt zniszczeń w Turcji na około 34 mld USD, jednakże kolejne szacunki innych organizacji wskazywały na znacznie wyższy koszt tego tragicznego wydarzenia. Turecka Konfederacja Przedsiębiorczości i Biznesu (ang. The Turkish Enterprise and Business Confederation) wyliczyła straty na około 84 mld USD, a przedstawicielka Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) w Turcji wskazywała na koszt wynoszący ponad 100 mld USD.
W perspektywie krótkoterminowej Turcji nie grozi niewypłacalność. A ze względu na istotność tego kraju dla państw europejskich (i europejskich banków) czy Bliskiego Wschodu wydaje się prawdopodobne, że w razie poważniejszych problemów gospodarczych Turcja uzyska wsparcie finansowe z zagranicy.
W dłuższym okresie rząd w Ankarze powinien zwiększyć wydajność gospodarki oraz zmniejszyć uzależnienie od zewnętrznego finansowania.
Stabilizacji gospodarki i wprowadzeniu potrzebnych reform strukturalnych sprzyja kalendarz wyborczy – kolejne wybory prezydenckie i parlamentarne są zaplanowane dopiero na 2028 r.