Artykuł

Eksport w zmiennym świecie. Polscy przedsiębiorcy szukają nowych ścieżek

21.05.2025

Wojna handlowa na linii USA-Chiny i rosnąca niepewność regulacyjna zmieniły postrzeganie ryzyk w handlu zagranicznym. Mimo tego polscy eksporterzy nie stoją w miejscu. Dane z raportu Allianz Trade Global Survey 2025 pokazują, że firmy z Polski są świadome zmian i aktywnie na nie odpowiadają.

W badaniu przeprowadzonym w marcu i kwietniu 2025 r. aż 51 proc. polskich eksporterów zadeklarowało, że w ciągu najbliższych 12 miesięcy może dojść do spadku ich obrotów z eksportu. To więcej niż średnia globalna, która wynosi 42 proc.

Dla porównania, jeszcze przed ogłoszeniem nowych ceł przez USA, aż 80 proc. firm – zarówno w Polsce, jak i globalnie – przewidywało wzrost eksportu. Dziś ten odsetek spadł do 40 proc., ale to nie oznacza zatrzymania działalności. Wręcz przeciwnie – firmy koncentrują się na adaptacji.

Dłuższe terminy płatności? Firmy dostosowują polityki

Aż 53 proc. eksporterów globalnie oczekuje wydłużenia terminów płatności w najbliższym półroczu – w Polsce wzrost tych oczekiwań wyniósł aż +26 punktów procentowych. To reakcja na większą zmienność walutową i presję kosztową.

Jednocześnie 70 proc. firm na świecie (i podobnie w Polsce) otrzymuje zapłatę w terminie od 30 do 70 dni. Jedynie 11 proc. utrzymuje płatności w ciągu 30 dni, a największe opóźnienia (powyżej 90 dni) dotyczą głównie firm z Chin.

Polskie firmy odpowiadają na ten trend – coraz więcej z nich wdraża nowoczesne procedury zarządzania należnościami i wybiera bezpieczniejsze formy rozliczeń.

Finansowanie eksportu: więcej środków własnych i kredytów bankowych

Niepewność gospodarcza sprawia, że firmy eksportowe coraz ostrożniej podchodzą do planowania płynności i inwestycji. Jak pokazuje badanie Allianz Trade, aż 50 proc. firm na świecie finansuje swoją działalność eksportową z bieżących przepływów pieniężnych (cash flow). Na drugim miejscu znalazły się kredyty bankowe – wskazywane przez 49 proc. eksporterów, co oznacza wyraźny powrót tej formy finansowania po okresie wysokich stóp procentowych.

W Polsce ten trend jest jeszcze bardziej widoczny. Polskie firmy – w porównaniu do wielu zachodnich konkurentów – rzadziej wybierają niestandardowe lub ryzykowne instrumenty, stawiając na stabilne źródła kapitału. To nie tylko efekt ostrożności, ale również dowód na rosnącą dojrzałość finansową eksporterów.

Ciekawie prezentują się również odpowiedzi na pytanie o dostępność finansowania inwestycyjnego. Choć wiele firm deklaruje, że obecne poziomy stóp procentowych pozwalają im finansować bieżącą działalność, większość nie widzi jeszcze przestrzeni do finansowania rozwoju. To oznacza, że w najbliższych miesiącach kluczowe będą instrumenty wspierające inwestycje – zarówno krajowe, jak i unijne.

Ryzyko niewypłacalności – realne, ale monitorowane

Według raportu 48 proc. firm na świecie spodziewa się wzrostu ryzyka braku zapłaty za eksportowane towary. W Polsce ten odsetek wynosi 47 proc. – więcej niż we Francji (34 proc.) czy w Niemczech (również 34 proc.).

Najwięcej obaw mają eksporterzy z sektorów handlu hurtowego (50 proc.), przemysłu (46 proc.) i rolnictwa (40 proc.). Firmy te coraz częściej sięgają po ubezpieczenia należności i dokładniejsze badanie wiarygodności odbiorców.

Dywersyfikacja – nowy kierunek strategiczny

Na tle narastających napięć handlowych i wyzwań logistycznych firmy eksportowe coraz częściej sięgają po strategię dywersyfikacji – zarówno jeśli chodzi o rynki zbytu, jak i źródła zaopatrzenia. Z danych Allianz Trade wynika, że już ponad jedna trzecia przedsiębiorstw na świecie znalazła alternatywne rynki eksportowe, a blisko dwie trzecie planuje to zrobić w najbliższym czasie.

Polskie firmy wyróżniają się na tym tle pozytywnie. Aż 45 proc. polskich eksporterów zadeklarowało, że już aktywnie poszukuje nowych dostawców, co oznacza wzrost aż o 16 punktów procentowych w porównaniu do danych sprzed wiosennego zaostrzenia polityki handlowej przez USA. To wyższy wynik niż we Francji, Hiszpanii czy Wielkiej Brytanii. Szczególnie aktywne są firmy z sektorów przemysłowego, chemicznego i tekstylnego.

Co ciekawe, Polska – w przeciwieństwie do niektórych krajów Europy Zachodniej – przyspieszyła działania dywersyfikacyjne. Podczas gdy np. Niemcy zmniejszyły skalę poszukiwań nowych dostawców (z 29 proc. do 22 proc.), a USA zanotowały spadek z 20 proc. do 18 proc., polscy przedsiębiorcy postawili na budowanie odporności łańcuchów dostaw poprzez zróżnicowanie geograficzne.

Z raportu wynika również, że najczęściej rozważanym kierunkiem dla relokacji dostawców lub produkcji są kraje Europy Środkowo-Wschodniej oraz region Azji Południowo-Wschodniej. Wybór tych lokalizacji nie jest przypadkowy – łączą one niższe koszty z poprawiającą się infrastrukturą i większą przewidywalnością otoczenia regulacyjnego.

Wnioski z raportu są czytelne – nastroje polskich eksporterów są dziś bardziej ostrożne niż rok temu. Przedsiębiorcy analizują ryzyko, dostosowują strategie i kontynuują swoją działalność w nowych realiach.

Źródło: Allianz – Allianz Trade Global Survey 2025. Trade war, trade deals and their impacts on companies