Eksport uzbrojenia i sprzętu wojskowego

W ostatnich dniach sierpnia 2025 roku Departament Polityki Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Zagranicznych opublikował raport podsumowujący eksport uzbrojenia i sprzętu wojskowego z Polski. Dokument dostarcza szczegółowych informacji o strukturze eksportu, jego wartości oraz kierunkach geograficznych. Dane pokazują wyraźny wzrost dostaw i znaczącą rolę Ukrainy w polskim eksporcie obronnym.

Zgodnie z danymi zawartymi w raporcie w 2023 roku wydano licencje eksportowe o łącznej wartości 10,79 mld euro, a w 2024 – 12,87 mld euro. To wynik znacznie przekraczający dotychczasowe poziomy, co potwierdza rosnącą rolę przemysłu obronnego w strukturze polskiego eksportu. Jednocześnie faktyczna wartość wyeksportowanego sprzętu i uzbrojenia wyniosła 1,75 mld euro w 2023 roku i 3,14 mld euro w 2024 roku.

W strukturze eksportu dominowały artykuły związane z artylerią lufową, amunicją oraz zestawami przeciwlotniczymi. Wśród eksportowanych systemów znalazły się m.in. armatohaubice, wyrzutnie rakiet oraz przenośne zestawy przeciwlotnicze. Coraz większe znaczenie zyskują także środki obserwacyjne, sprzęt łączności oraz technologie związane z bezzałogowymi platformami powietrznymi.

Ukraina nadal najważniejszym odbiorcą

Według raportu dostawy na Ukrainę dominowały w strukturze eksportu zarówno w 2023, jak i 2024 roku. Choć raport nie podaje osobno wartości eksportu na Ukrainę za 2023 rok, wskazuje jednoznacznie, że kraj ten był głównym odbiorcą. Z kolei w 2024 roku rzeczywisty eksport uzbrojenia z Polski na Ukrainę wyniósł ponad 2,5 mld euro. Część danych za 2024 rok, szczególnie dotyczących dostaw o charakterze donacyjnym, została utajniona ze względów bezpieczeństwa. Dostawy te obejmowały szeroki wachlarz wyposażenia – od sprzętu ciężkiego po systemy komunikacji i wsparcia rozpoznawczego.

Duża część transakcji miała charakter międzyrządowy, a ich realizacja była możliwa dzięki finansowaniu zewnętrznemu – zarówno ze środków Unii Europejskiej, jak i funduszy amerykańskich. Taka formuła przyczyniła się do zwiększenia skali eksportu i jednocześnie obniżyła ryzyko transakcyjne dla polskich producentów.

Inne rynki i formy współpracy

Choć Ukraina dominuje w statystykach, raport wskazuje również na wzrost znaczenia wybranych rynków azjatyckich. W 2024 roku zrealizowano dostawy śmigłowców wielozadaniowych do Filipin, a także komponentów lotniczych do Pakistanu i uzbrojenia lekkiego do Wietnamu. To kraje, w których polski przemysł obronny buduje obecność nie tylko poprzez sprzedaż gotowych systemów, ale również eksport części i technologii. Wydano także licencje eksportowe dla Arabii Saudyjskiej, choć do końca roku nie doszło do ich realizacji.

Warto zaznaczyć, że kontrakty realizowane poza Europą mają nieco inną dynamikę niż szybkie dostawy do Ukrainy. Są to najczęściej projekty rozłożone na kilka lat, zakładające modernizację sił zbrojnych w krajach partnerskich i udział lokalnych zakładów w produkcji części wyposażenia.

Instytucje zaangażowane

Raport szczegółowo opisuje strukturę instytucjonalną wspierającą eksport uzbrojenia. Większość dostaw była realizowana przez spółki należące do Polskiej Grupy Zbrojeniowej, która odgrywa dominującą rolę w sektorze obronnym. Istotne znaczenie miała także działalność Agencji Uzbrojenia Ministerstwa Obrony Narodowej, odpowiedzialnej za koordynację zamówień i procedur eksportowych. Wsparcie zapewniały również Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz placówki dyplomatyczne, które uczestniczyły w promocji oferty przemysłu zbrojeniowego na rynkach zagranicznych.

Bariery i ograniczenia

Raport wskazuje również potencjalne zagrożenia dla dalszego wzrostu eksportu. Najpoważniejszym z nich jest duża koncentracja na jednym rynku. W przypadku zmiany uwarunkowań politycznych lub zakończenia wojny w Ukrainie znacząca część obecnego popytu mogłaby wygasnąć. Drugim problemem są ograniczone moce produkcyjne części zakładów, które już obecnie działają na granicy swoich możliwości. Ponadto raport sygnalizuje konieczność zwiększenia inwestycji w infrastrukturę technologiczną i rozwój kadry inżynieryjnej.

Źródło: Ministerstwo Spraw Zagranicznych – Eksport uzbrojenia i sprzętu wojskowego z Polski. Raport za rok 2024