Napięcia handlowe zagrożeniem dla globalnego wzrostu gospodarczego

Opracowanie Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) na podstawie najnowszych prognoz Międzynarodowego Funduszu Walutowego wskazuje, że eskalacja wojen handlowych może doprowadzić do trwałego osłabienia dynamiki światowego wzrostu gospodarczego.

Szczególnie narażone są największe gospodarki świata, choć Polska – według analiz – pozostaje pozytywnym wyjątkiem na tle osłabionej Europy.

Spowolnienie na horyzoncie

Międzynarodowy Fundusz Walutowy ostrzega, że utrzymująca się eskalacja wojen handlowych może doprowadzić do trwałego spowolnienia globalnej gospodarki. W swojej najnowszej prognozie MFW przewiduje, że światowy wzrost PKB w 2025 roku wyniesie zaledwie 2,8 proc., co stanowi obniżenie o 0,5 punktu procentowego w porównaniu z prognozami ze stycznia. Choć w 2026 roku oczekiwane jest nieznaczne odbicie do poziomu 3,0 proc., to długofalowo dynamika wzrostu ma pozostać osłabiona.

Dwa scenariusze – eskalacja napięć vs. reformy

MFW przedstawił dwa możliwe scenariusze dla przyszłości światowej gospodarki.

W scenariuszu pierwszym, który zakłada dalszą eskalację wojny handlowej, nastąpi wzrost globalnej niepewności i pogorszenie warunków finansowych. Skutkiem tego może być wyraźne spowolnienie aktywności gospodarczej w największych światowych gospodarkach:

• USA i Chiny: PKB niższe o 2,2 proc. względem scenariusza bazowego w 2026 r.
• Strefa euro – spadek o 1,7 proc.

Negatywne efekty mają postępować stopniowo, przechodząc od umiarkowanych dywergencji gospodarczych, przez napięcia handlowe, aż po ograniczenia w inwestycjach i trudniejszy dostęp do finansowania. Co istotne, skutki te mogą utrwalić się strukturalnie, powodując trwałe obniżenie dochodów i tempa wzrostu.

Alternatywny scenariusz zakłada przeprowadzenie reform fiskalnych w Stanach Zjednoczonych, zwiększenie inwestycji publicznych w Europie oraz poprawę nastrojów i produktywności w Chinach. W takim układzie globalny wzrost mógłby wzrosnąć o 0,8 punktu procentowego względem scenariusza bazowego. Największe korzyści odczułyby Azja i te kraje europejskie, które zainwestowałyby w bezpieczeństwo energetyczne.

Polska pozytywnym wyjątkiem w Europie

Na tle słabej kondycji gospodarczej Europy, Polska wyróżnia się pozytywnie. W 2025 roku nasz kraj ma osiągnąć wzrost PKB na poziomie 3,2 proc., co będzie najlepszym wynikiem wśród dużych gospodarek Unii Europejskiej – lepszy rezultat osiągnie tylko Malta (3,9 proc.). Dla porównania, średni wzrost gospodarczy w całej UE ma wynieść zaledwie 0,8 proc., a gospodarki takie jak niemiecka czy austriacka mogą nawet zanotować stagnację lub spadek aktywności.

Choć w dłuższym okresie dynamika polskiego wzrostu będzie stopniowo maleć (do około 2,7 proc. w 2030 roku), to ścieżka rozwoju pozostanie stabilna. Na tle światowych liderów wzrostu, jak USA czy Chiny, Unia Europejska prezentuje się słabiej, z rocznym wzrostem PKB w przedziale 0,8–1,2 proc. w latach 2024–2026.

Prognozy MFW jasno pokazują, że przyszłość światowej gospodarki będzie w dużej mierze zależeć od rozwoju sytuacji geopolitycznej i działań podejmowanych przez największe światowe potęgi. Wojny handlowe nie tylko grożą natychmiastowym spowolnieniem, ale mogą również wpłynąć na strukturalne osłabienie wzrostu w dłuższej perspektywie.

Źródło: Polski Instytut Ekonomiczny, Tygodnik Gospodarczy PIE, 30 kwietnia 2025r.