Sankcje UE wobec Rosji

W ramach przyjętego 25.02.2023 r. X pakietu sankcji UE wobec Rosji m.in. zaostrzono ograniczenia w zakresie towarów i technologii podwójnego zastosowania i wzmacniających potencjał technologiczny Rosji.

Rozszerzono zakazy wywozu towarów stosowanych w lotnictwie i przemyśle kosmicznym oraz towarów zwiększających potencjał przemysłowy Rosji; rozszerzono wykazy zakazów w imporcie z Rosji o towary generujące znaczące przychody (wazelina, koksy, bitum, masy uszczelniające, sadze), kauczuki syntetyczne (z wprowadzeniem kontyngentów do 30.06.2024 r. na przywóz kauczuków i sadzy); wprowadzono zakaz udostępniania zdolności magazynowania gazu w UE dla obywateli i podmiotów z Rosji oraz szereg innych. Do indywidualnych list sankcyjnych dodano kolejnych 87 osób i 34 podmioty (w tym 3 banki).

Informacje szczegółowe

W styczniu – lutym 2023 r. (przed przyjęciem X pakietu sankcji wobec Rosji) wprowadzono dodatkowe ograniczenia w nadawaniu mediów rosyjskich (27.01.2023), przedłużono sankcje do 31.07.2023 r. (regulacje z 27.01.2023), wprowadzono pułapy cenowe na produkty ropopochodne w dostawach do krajów trzecich (4.02.2023), przedłużono do 24.02.2024 ograniczenia nałożone na relacje z regionami Ukrainy, które w wyniku agresji Rosji czasowo nie są kontrolowany przez Ukrainę (20.02.2023).

X pakiet sankcji (przyjęty 25.02.2023)

Sankcje indywidualne (podmiotowe): rozszerzono wykaz o kolejne 87 osób i 34 podmioty (w tym 3 banki). Wg stanu na 26.02.2023 w wykazach sankcyjnych znajdowało się 1.499 osób i 208 podmiotów. Jednocześnie wprowadzono w ściśle określonych przypadkach możliwość zastosowania wyjątków/odstępstw od niektórych ograniczeń.

Sankcje sektorowe:

EKSPORT

• Rozszerzono wykazy z ograniczeniami/kontrolą eksportu do Rosji w odniesieniu do towarów i technologii, które mogą wzmacniać potencjał militarny i technologiczny Rosji (m.in. dodano metale ziem rzadkich i związki chemiczne, elektroniczne układy scalone, kamery termowizyjne).
• Rozszerzono wykaz podmiotów związanych z rosyjskim kompleksem wojskowo-przemysłowym (dodatkowe 96 podmiotów, a w sumie 506 wpisów wg stanu na 26.02.2023), na które nakłada się surowsze ograniczenia wywozowe dotyczące towarów podwójnego przeznaczenia oraz towarów i technologii wzmacniających potencjał militarny i technologiczny Rosji.
• Wprowadzono zakaz tranzytu przez RU wywożonych z UE towarów i technologii podwójnego zastosowania oraz broni (z pewnymi możliwościami odstępstw w ściśle określonych przypadkach).
• Rozszerzono zakazy wywozu towarów i technologii stosowanych w lotnictwie i przemyśle kosmicznym (określone rodzaje silników turboodrzutowych i turbośmigłowych oraz części do tych silników) – z możliwością dokończenia do 27.03.2023 realizacji umów zawartych przed 26.02.2023.
• Rozszerzono wykaz zakazów dostaw towarów, które mogą zwiększać zdolności przemysłowe Rosji (m.in. wyroby walcowane płaskie, konstrukcje stalowe, pojemniki z żeliwa/stali, pojemniki rurowe składane z aluminium, wytwornice gazu, turbiny parowe, silniki spalinowe, pompy, instalacje destylacyjne, wymienniki ciepła, sprzęt laboratoryjny, wirówki do mleka, filtry oleju, aparatura filtrująca, wciągarki, suwnice, żurawie, wózki widłowe, roboty przemysłowe, spycharki, równiarki, ładowarki, koparki, maszyny do robót ziemnych, maszyny drukarskie, wlewnice, walce, szereg rodzajów obrabiarek, zawory, łożyska, wały napędowe, określone rodzaje silników, zespoły prądotwórcze, transformatory, ogniwa, akumulatory, elektryczny sprzęt oświetleniowy, piece, kamery TV, noktowizory, aparatura radarowa, określone rodzaje monitorów, urządzenia sygnalizacyjne oraz szereg dodatkowych towarów elektronicznych, pojazdów, części i komponentów i in.). Umożliwiono dokończenie z reguły do 27.03.2023 umów zawartych przed 26.02.2023; wprowadzono możliwość zezwolenia na sprzedaż określonych towarów w ściśle określonych przypadkach.

IMPORT

• Rozszerzono wykaz zakazów przywozu z RU towarów, które generują znaczące dochody dla RU (część C zał. XXI) – dodano m.in. wazelinę, koksy, bitum, masy uszczelniające,  sadze, kauczuki syntetyczne. W odniesieniu do sadzy i kauczuku syntetycznego wprowadzono kontyngenty na import z RU do 30.06.2024 w wysokości: 1) sadze/(CN 2803): 752.475 ton; 2) kauczuk syntetyczny (CN 4002): 562.973; natomiast w odniesieniu do pozostałych towarów umożliwiono dokończenie do 27.05.2023 umów zawartych przed 26.02.2023.
• Ustalono zasady zwalniania (dopuszczenia do obrotu) przez organy państw członkowskich towarów znajdujących się fizycznie na terytorium UE, które już po odprawie zostały objęte sankcjami.

INNE

• Określono okres na likwidację spółek/inwestycji w RU na 31.12.2023 (w tym okresie możliwe są określone odstępstwa od sankcji, w tym m.in. w zakresie świadczenia określonych usług – rachunkowych, audytowych, księgowych, doradczych i in.).
• Doprecyzowano zagadnienia zakazu zajmowania przez RU stanowisk w organach zarządzających infrastrukturą krytyczną w UE.
• Wprowadzono zakaz udostępniania zdolności magazynowania gazu w UE dla obywateli i podmiotów RU (z możliwością odstępstw w ściśle określonych przypadkach).
• Przedłużono zawieszenie licencji na nadawanie w UE dla rosyjskich mediów kontrolowanych przez organy państwa oraz zakaz nadawania ich treści.
• Określono wymogi/zasady sprawozdawczości/informowania państw członkowskich i KE, w tym w odniesieniu do posiadanych aktywów/rezerw RU (aktywa Centralnego Banku Rosji i powiązanych organów/instytucji).

Informacyjnie:

Dotychczas w wyniku wprowadzonych regulacji unijnych i krajowych (Ustawa z 13.04.2022  o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego) oraz jednostronnych rosyjskich zakończono import z Rosji węgla, gazu, ropy i produktów naftowych (z określonymi wyjątkami w regulacjach UE), szeregu wyrobów z żeliwa i stali (z określonymi derogacjami), złota i biżuterii, produktów chemicznych i mineralnych, tworzyw sztucznych, kauczuków syntetycznych i nawozów (z ustanowieniem kontyngentów na wybrane towary), wyrobów z drewna, papieru, wyrobów maszynowych, wyrobów tytoniowych, budowlanych, kosmetyków, mebli i innych z Rosji oraz eksportu do Rosji towarów i technologii podwójnego zastosowania oraz mogących wzmacniać potencjał militarny i technologiczny, wyposażenia morskiego, urządzeń i technologii dla sektora energetycznego (w szczególności dla wydobycia i rafinacji ropy naftowej), samolotów, statków kosmicznych oraz ich części i komponentów, towarów luksusowych.

Zakazano importu oraz szerokiego zakresu eksportu w relacjach z regionami Ukrainy zaanektowanymi przez Rosję. Większość pozostałych sankcji ukierunkowana jest na  sektor finansowy Rosji, ograniczenie inwestycji i usług oraz zamrażanie aktywów osób i podmiotów w Rosji.

W Polsce weszła w życie ustawa z 13.04.2022 o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, która m.in. umożliwiła:

• wprowadzenie krajowej  listy sankcyjnej osób i podmiotów,
• wykluczenie osób i podmiotów objętych ograniczeniami z procedur zamówień publicznych,
• wprowadzenie tymczasowego zarządu przymusowego (w celu utrzymania przedsiębiorstwa/miejsc pracy) oraz zakazującej importu węgla z Rosji.

Źródło: Ministerstwo Rozwoju i Technologii