Japonia – rynek wymagający, ale gotowy na polskie innowacje budowlane

Polska branża budowlana od kilku lat nieprzerwanie rośnie w siłę, a jej eksportowy potencjał wykracza poza tradycyjne rynki Unii Europejskiej. Rosnąca jakość produkcji, profesjonalizacja zarządzania projektami oraz wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju sprawiają, że coraz częściej mówimy o polskim budownictwie jako eksporcie technologii i know-how. W tym kontekście warto przyjrzeć się rynkom dotychczas niedocenianym – a jednym z nich jest Azja Wschodnia, ze szczególnym uwzględnieniem Japonii.

Dlaczego Japonia?

Japonia, będąca trzecią co do wielkości gospodarką świata, od lat znajduje się w czołówce krajów inwestujących w nowoczesną infrastrukturę, odporność budowlaną oraz zrównoważone planowanie urbanistyczne. Charakterystyczne dla japońskiego modelu rozwoju są kompleksowe inwestycje w systemy miejskie odporne na trzęsienia ziemi, powodzie i inne kataklizmy naturalne, a także nacisk na długowieczność i niezawodność konstrukcji. Nieprzypadkowo zatem jakość wykonania, zgodność z rygorystycznymi normami technicznymi oraz pełna przewidywalność parametrów eksploatacyjnych stanowią absolutne priorytety.

W tym kontekście rynek japoński nie należy do łatwych – zagraniczni dostawcy muszą dostosować się nie tylko do wysokich standardów jakości, lecz także do kultury biznesowej opartej na zaufaniu, precyzji i długofalowych relacjach. Jednak mimo tych barier aktualna sytuacja rynkowa w Japonii tworzy realne możliwości wejścia dla dobrze przygotowanych partnerów z zagranicy. Wyraźnie bowiem widać lukę rynkową w sektorze nowoczesnych technologii prefabrykacji, komponentów opartych na recyklingu oraz rozwiązań infrastrukturalnych zgodnych z zasadami ESG. Część japońskich producentów nie nadąża bowiem za tempem innowacji, szczególnie w zakresie ekologicznych materiałów, energooszczędnych systemów montażu oraz przystępności kosztowej – co tworzy przestrzeń dla podmiotów z Europy, w tym z Polski.

Polska branża budowlana, posiadająca doświadczenie w sektorze prefabrykacji, może odegrać istotną rolę w uzupełnieniu braków na japońskim rynku. Szczególnie obiecujące są następujące obszary:

• Prefabrykowane budynki drewniane z komponentami recyklingowymi – to odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na ekologiczne, lekkie i szybko wznoszone obiekty mieszkaniowe oraz usługowe. Polska może zaoferować konstrukcje o wysokiej klasie energetycznej, zintegrowane z systemami odzysku energii i wodą szarą, co odpowiada japońskim celom neutralności klimatycznej.
• Modułowe systemy budowlane o skróconym czasie montażu – japoński rynek docenia efektywność procesów budowlanych, a ograniczenia terenowe w miastach oraz potrzeba ograniczenia uciążliwości dla otoczenia (np. hałasu, kurzu, blokad komunikacyjnych) sprawiają, że konstrukcje montowane w ciągu kilku dni z gotowych modułów zyskują na atrakcyjności. Polska technologia w tym zakresie, wsparta BIM i produkcją just-in-time, wpisuje się idealnie w ten model.
• Zrównoważona infrastruktura drogowa i inżynierska – Polska może zaoferować m.in. ekologiczne ekrany akustyczne, elementy drogowe z betonu z recyklingu, rozwiązania typu smart-road (np. prefabrykaty zintegrowane z czujnikami) czy innowacyjne odwodnienia liniowe dostosowane do ekstremalnych opadów, których częstotliwość rośnie także w Japonii.

Polska powinna również aktywnie korzystać z potencjału polityczno-gospodarczego współpracy z Japonią, np. w ramach umowy EPA (Economic Partnership Agreement) między UE a Japonią, która znacząco upraszcza eksport usług i wyrobów budowlanych. W połączeniu z systematyczną obecnością na targach branżowych oraz współpracą z lokalnymi dystrybutorami, daje to realne możliwości zbudowania pozycji w wybranych niszach japońskiego rynku budowlanego. Japonia – mimo swojej złożoności proceduralnej – jest rynkiem otwartym na jakość, innowację i zrównoważony rozwój. Polskie firmy, które potrafią dostarczyć produkty zgodne z tymi wartościami, mają szansę nie tylko na sprzedaż, ale na trwałą obecność w jednym z najbardziej prestiżowych sektorów budowlanych na świecie.

Mierzalna wartość dla wymagającego klienta

Wszelkie analizy wskazują jednoznacznie, że Japonia jest atrakcyjnym, choć trudnym kierunkiem dla polskiego eksportu materiałów i usług budowlanych. Rynek ten należy do najbardziej wymagających na świecie – zarówno pod względem jakości oferowanych produktów, jak i procedur dopuszczenia do obrotu. Jednak jego dojrzałość, wysoka chłonność oraz stabilność gospodarcza sprawiają, że jest jednym z najbardziej prestiżowych kierunków ekspansji.

Japonia to kraj o bardzo rozwiniętym sektorze budowlanym, w którym ogromną wagę przykłada się do trwałości, energooszczędności i zgodności z lokalnymi normami – w tym JIS (Japanese Industrial Standards) i MLIT (Ministry of Land, Infrastructure, Transport and Tourism). Dla polskich producentów prefabrykatów, chemii budowlanej, specjalistycznych systemów instalacyjnych czy rozwiązań pasywnych i niskoemisyjnych może to być szansa na ugruntowanie pozycji w klasie „premium”. Aby jednak zaistnieć w Japonii, niezbędne jest dostosowanie produktu do specyfikacji lokalnej oraz dokumentacja parametrów technicznych w sposób wyczerpujący i certyfikowany.

Sam proces wejścia na rynek może zająć od kilku miesięcy do ponad roku – głównie ze względu na wieloetapowe, bardzo skrupulatne procedury decyzyjne. Japońskie firmy oczekują pełnej przejrzystości, spójności i długofalowego zaangażowania. Rekomenduje się, by polskie firmy rozpoczynające eksport rozważyły współpracę z lokalnymi partnerami: dystrybutorami, integratorami projektów oraz wykorzystały wsparcie instytucjonalne (np. ZBH PAIH, JETRO). Szczególnie wartościowe jest zaangażowanie w wydarzenia branżowe takie jak Japan Build czy Tokyo Big Sight.

W kontekście barier pozataryfowych wyraźnie widać trend tzw. „nacjonalizmu konsumenckiego”, czyli preferencji dla produktów japońskich. Jednocześnie jednak mocno akcentuje się w niej fakt, że pochodzenie europejskie – zwłaszcza z obszaru UE – wiąże się w Japonii z wysokim prestiżem i domyślnie dobrą jakością. To oznacza, że certyfikaty CE, KOT lub zgodność z Eurokodami mogą być atutem – o ile zostaną odpowiednio przedstawione i przetłumaczone.

Kluczowym elementem strategii eksportowej powinno być także wykorzystanie korzyści wynikających z Umowy o Partnerstwie Gospodarczym UE-Japonia (EPA), która znacząco ogranicza bariery celne i techniczne. Pozwala to nie tylko na zmniejszenie kosztów logistycznych, ale także upraszcza dopuszczenie do rynku produktów certyfikowanych w UE, co dla wielu firm może oznaczać łatwiejszą adaptację oferty na potrzeby odbiorców w Japonii.

Eksport materiałów budowlanych i chemii budowlanej do Japonii

Japoński rynek budowlany, choć bardzo wymagający, otwiera się coraz szerzej na wyspecjalizowanych zagranicznych dostawców, w szczególności tych, którzy są w stanie zaoferować produkty o wysokiej jakości, trwałości i zgodne z ideą zrównoważonego rozwoju. Ze względu na rosnące potrzeby modernizacji infrastruktury, zwiększenie odporności budowli na katastrofy naturalne oraz dążenia do redukcji śladu węglowego w budownictwie Japonia coraz chętniej sięga po innowacyjne materiały budowlane i chemię techniczną, które łączą w sobie zaawansowanie technologiczne, kompatybilność z lokalnymi normami i konkurencyjność cenową.

W segmencie materiałów budowlanych szczególną uwagę zwraca się na produkty specjalistyczne – takie jak domieszki do betonu, powłoki ochronne, środki hydroizolacyjne, systemy wzmacniające oraz dodatki zwiększające trwałość i odporność chemiczną konstrukcji. Wysokie wymagania co do parametrów eksploatacyjnych sprawiają, że japońscy odbiorcy poszukują dostawców, którzy są w stanie nie tylko dostarczyć materiał, ale również zapewnić dokumentację zgodności z normami technicznymi (np. JIS – Japanese Industrial Standards) oraz wsparcie techniczne i doradcze. Zauważalny jest także wzrost zainteresowania rozwiązaniami opartymi na recyklingu oraz technologiach wpisujących się w koncepcję ESG (Environmental, Social and Governance). W tym kontekście rośnie zapotrzebowanie na niskoemisyjne spoiwa, samonaprawiające się betony, środki zmniejszające nasiąkliwość i poprawiające trwałość elementów prefabrykowanych czy też komponenty redukujące zużycie wody podczas produkcji. Coraz częściej wymagania te stają się obligatoryjne nie tylko w projektach rządowych, lecz także w sektorze prywatnym.

Dla zagranicznych firm zainteresowanych wejściem na rynek japoński niezbędne jest przygotowanie odpowiedniej strategii w zakresie certyfikacji, jakości produkcji oraz obsługi posprzedażowej. Ze względu na specyfikę rynku i wysokie standardy istotne jest przeprowadzenie pełnej adaptacji technicznej i językowej dokumentacji, często również dostosowanie formuł chemicznych do wymagań środowiskowych lub lokalnych warunków eksploatacyjnych (np. wysokiej wilgotności, zanieczyszczeń miejskich lub atmosfery morskiej w miastach nadbrzeżnych).

Zaletą japońskiego rynku jest jego transparentność oraz silna skłonność do budowania długofalowych relacji z dostawcami. Dlatego podmioty zagraniczne, które uzyskają pierwsze zamówienia, mają szansę na utrwalenie swojej pozycji, o ile zapewnią ciągłość dostaw, jakość i kompetentne wsparcie techniczne. Partnerstwo z lokalnymi dystrybutorami, udział w wydarzeniach branżowych oraz obecność w katalogach zatwierdzonych produktów (tzw. „prequalified materials”) mogą znacząco zwiększyć szanse na sukces eksportowy. Zintegrowana strategia obejmująca innowacyjność produktów, zgodność z normami, transparentność procesów i zrównoważony rozwój jest odpowiedzią na oczekiwania rynku japońskiego. Mimo wysokich barier wejścia eksport materiałów budowlanych i chemii technicznej do Japonii może stać się filarem umiędzynarodowienia firm operujących w tym segmencie – szczególnie w kontekście rozwijającej się agendy ESG oraz potrzeb budownictwa infrastrukturalnego i mieszkaniowego.

Perspektywa strategiczna

Z punktu widzenia długofalowej strategii internacjonalizacji polskiej branży budowlanej Japonia może – i powinna – być traktowana jako kluczowy przyczółek w całym regionie Azji Wschodniej. Ze względu na swój prestiż, stabilność prawną i wysokie wymagania jakościowe, rynek japoński często bywa uznawany za swoisty „benchmark” dla producentów z zagranicy – zdobycie zlecenia w Japonii otwiera bowiem drzwi do innych rynków o podobnym profilu regulacyjnym i kulturowym, takich jak Korea Południowa, Tajwan czy niektóre segmenty rynku chińskiego (zwłaszcza te związane z zielonym budownictwem czy smart city). W tym sensie Japonia pełni funkcję nie tylko odbiorcy finalnego, ale także hubu wizerunkowego i referencyjnego. Polskie firmy, które z powodzeniem zrealizują projekty na tym wymagającym rynku, zyskują wiarygodność i renomę nie tylko w oczach japońskich kontrahentów, lecz także partnerów w całym regionie Azji i Pacyfiku. Oznacza to, że inwestycje w relacje z Japonią mają charakter dźwigniowy – mogą przynieść zwielokrotniony efekt ekspansji, przekraczający granice jednego kraju.

Dodatkowo konwergencja celów Japonii i Unii Europejskiej w zakresie zrównoważonego rozwoju (klimat, energia, infrastruktura niskoemisyjna) stwarza pole do synergii. Polskie przedsiębiorstwa specjalizujące się w technologiach zgodnych z ESG, np. prefabrykacji opartej na recyklingu, budownictwie niskoenergetycznym, czy cyfrowym zarządzaniu cyklem życia obiektu (BIM, LCA), wpisują się w te trendy i mogą być postrzegane jako innowacyjni partnerzy, nie tylko jako tani podwykonawcy. Warto również zauważyć, że strategiczne usytuowanie Japonii – zarówno geograficznie, jak i w łańcuchach wartości azjatyckiego budownictwa – sprawia, że jest ważnym węzłem logistycznym.

Dla firm eksportujących zaawansowane materiały budowlane, elementy infrastruktury lub technologie energooszczędne, obecność w Japonii może oznaczać możliwość dalszego skalowania: nie tylko sprzedaży, ale też uczestnictwa w przetargach międzynarodowych czy projektach finansowanych przez organizacje multilateralne. Wreszcie, należy podkreślić, że Japonia, choć konkurencyjna, nagradza jakość i długoterminową relację. To rynek, który nie reaguje wyłącznie na niską cenę – w zamian za zgodność z lokalnymi oczekiwaniami i standardami, oferuje premię za stabilność, przewidywalność i odpowiedzialność społeczną. Dla wielu polskich firm, które chcą rozwijać eksport nie tylko w oparciu o koszty, lecz również o wartości i trwałą obecność, Japonia powinna być naturalnym kierunkiem strategicznym.

Największe korzyści ESG w budownictwie:

• lepsza efektywność energetyczna = niższe koszty eksploatacji budynków,
• większa atrakcyjność dla inwestorów i kredytodawców,
• pozytywny wpływ na wizerunek firmy i większe zaufanie klientów.

Dzięki ESG polskie firmy mogą nie tylko zmniejszać emisję CO₂, ale także tworzyć nowoczesne miejsca pracy, poprawiając standardy BHP i warunki zatrudnienia w branży.

Wyzwania i świadomość branży

Pomimo rosnącego znaczenia ESG świadomość i przygotowanie polskich firm budowlanych w tym zakresie pozostają niskie. Według raportu Deloitte tylko 10 proc. firm budowlanych zna szczegółowe wytyczne dotyczące ESG. Branża stoi przed istotnymi wyzwaniami, takimi jak dostosowanie się do unijnych regulacji klimatycznych, dynamiczny wzrost kosztów realizacji oraz niedobór wykwalifikowanych pracowników.

Technologie przyszłości w zielonym budownictwie

Co to za wydarzenie?

Japan Build Osaka to jedno z wiodących wydarzeń w Azji poświęconych budownictwu, architekturze i technologiom dla urbanistyki. Składa się z kilkunastu segmentów tematycznych:

• Smart Building Expo – automatyka i IoT w budynkach,
• Green Building Expo – materiały ekologiczne i energooszczędność,
• Building Material & Housing Equipment Expo – materiały i wyposażenie,
• Digital Construction Expo – BIM, drony, robotyka,
• Real Estate Tech Expo – rozwiązania IT dla rynku nieruchomości,
  …i kilka innych obszarów platformy International Building & Home Week .

W 2025 r. spodziewanych jest ponad 2 tys. wystawców oraz tysiące profesjonalistów z Azji, Europy i Ameryki, co czyni to wydarzenie kluczową platformą wymiany wiedzy, prezentacji nowości i nawiązywania relacji biznesowych.

Znaczenie i cel polskiej obecności

Polskie stoisko umożliwi firmom budowlanym i wykończeniowym:

• zaprezentowanie materiałów, technologii prefabrykacyjnych, systemów inteligentnych i ekologicznych,
• organizację spotkań B2B z kontrahentami z regionu Azji i Pacyfiku,
• emisję filmów oraz dystrybucję materiałów promocyjnych.

Wydarzenie wpisuje się w działania PARP w ramach „Umiędzynarodowienia MŚP – BRAND HUB” i służy promocji polskich MŚP na rynkach zagranicznych.

Uczestnictwo i zgłoszenia

Zgłoszenia przyjmowane są na adres: construction_brand@parp.gov.pl..

Udział w narodowym stoisku jest bezpłatny – przedsiębiorcy pokrywają jedynie koszty podróży, pobytu i zakwaterowania.

Możliwe jest uczestnictwo osobiste lub dostarczenie materiałów promocyjnych bez konieczności fizycznej obecności.

Źródła:

• Raport PAIH: „Rynek budowlany w Japonii 2023”, Warszawa, 2023
• OECD: „Green Construction Trends in East Asia”, Paryż, 2022
• UN Comtrade Database, dostęp 2024, dane eksportowe PL-JP
• Japan External Trade Organization (JETRO): „Construction Market Overview”, Tokyo, 2023
• GUS: Rocznik Statystyczny Przemysłu 2023
• Polska Izba Przemysłowo-Handlowa Budownictwa: „Potencjał eksportowy prefabrykacji w Polsce”, 2022
• Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Tokio: „Budownictwo w Japonii – szanse dla polskich firm”, 2021
• Ministry of Land, Infrastructure, Transport and Tourism (Japonia): „Urban Planning and Building Market Reforms”, Tokyo, 2022
• JIS A 5005: Japanese Industrial Standards for Precast Concrete Products. Kompendium GO_GLOBAL PFR: „Jak wejść na rynki azjatyckie?”, Warszawa, 2023

Autorzy: dr inż. Robert Grygo, Michał Sękowski

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP)

ul. Pańska 81/83, 00-834 Warszawa

https://www.parp.gov.pl/